اما اخیراً برخی مدیران ارشد و مسئولان کشوری، بنزین پتروشیمی ­های داخلی را متهم اصلی آلودگی هوا قلمداد می کنند و تنها راه نفس کشیدن را خلاص شدن از آثار سوء بنزین پتروشیمی­ ها می­ دانند.

این در حالی است که اظهارات برخی از مدیران شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده­ های نفتی ایران و شرکت ملی صنایع پتروشیمی نشان می ­دهد هم در زمینه آلاینده ­تر بودن، بنزین پتروشیمی­ ها نسبت به بنزین تولیدی اکثر پالایشگاه­ های کشور و هم در زمینه توزیع بنزین پتروشیمی در کلان­ شهرهایی مانند تهران، تردیدهای جدی وجود دارد. علاوه بر این، اظهارات مسئولان شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران نیز نشان دهنده آن است که آلایندگی بنزین نقش زیادی در آلودگی هوای تهران ندارد.

با توجه به ابلاغ سیاست­ های کلی اقتصاد مقاومتی توسط مقام معظم رهبری، به نظر می رسد مسئولان وزارت نفت، می­ بایست با ساخت پالایشگاه­ های نفت جدید و یا تکمیل طرح­ های موجود و افزایش ظرفیت پالایشگاهی، میزان تولید بنزین در کشور را در آینده نزدیک افزایش دهند و بسترهای لازم جهت خودکفایی کشور در زمینه بنزین و همچنین تبدیل کشور به صادرکننده این فرآورده استراتژیک را فراهم سازند.

3- مهم‌ترین محورهای کارشناسی و خطوط تحلیلی

1-3 - مدیریت مصرف سوخت

- در سیاست­ های کلان اقتصاد مقاومتی، دو بند 4 و 8 که بند 4 مربوط به قانون هدفمند کردن یارانه­ ها و بند 8 مرتبط با اصلاح الگوی مصرف است، ، بحث مدیریت مصرف انرژی مورد تاکید قرار گرفته است.

- بحث واردات بنزین یعنی اینکه ارزش افزوده تولید بنزین را از دست داده­ایم. در سال 85 واردات افزایش چشمگیری پیدا کرد و در همان زمان ها، سناریوی تحریم بنزین برای ما چیده شد و در سال 89 تحریم بنزین ما صورت گرفت.

- پالایشگاه ­ها وظیفه عرضه سوخت را بر عهده دارند و تقاضا در میزان مصرفی خودروهای سطح کشور توزیع شده است. شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده­ های نفتی در سال 1372 به عنوان یکی از شرکت ­های تابعه وزارت نفت تأسیس و مسئولیت عرضه بنزین به آن واگذار شد.

در آن سالها از آنجا که تقاضا بیشتر از عرضه بود این شرکت، یک شرکت وارد کننده بود. اوج واردات بنزین نیز یک سال قبل از قانون هدفمندی یارانه­ ها اتفاق افتاد اما بعد از سال 85، با اجرایی شدن قانون هدفمندی یارانه ­ها و مکانیسم قیمت­ گذاری سوخت و افزایش جایگاه ­های CNG، کاهش قاچاق و واردات بنزین فاصله میان عرضه و تقاضا کاهش یافت.(در سال 92 ما وارد کننده نبودیم و رقم ناچیزی واردات داشتیم که آن هم با هدف خاصی صورت می­ گرفت)، اما دوباره این فاصله در سال جاری (94) در حال افزایش است.

- اگر قرار است مصرف بنزین را مدیریت و کنترل کنیم باید سه مسئله اساسی تنوع سبد سوختی، اجرای طرح کارت سوخت و افزایش کیفیت تولیدات داخی در داخل پالایشگاه ها و پتروشیمی ها را با جدیت دنبال کنیم.

1-1-3- تنوع سبد سوختی

- یکی دیگر از عواملی که مصرف بنزین را کاهش داد ایجاد تنوع سبد سوختی و افزایش جایگاه ­های CNG از 45 به 2500 جایگاه بود. اگر در حال حاضر مصرف بنزین 72 میلیون لیتر در روز است، 20 میلیون لیتر معادل آن CNG تولید می­ شود که اگر این اتفاق نمی ­افتاد زیرساخت­ های ما کفاف افزایش مصرف بنزین را نمی­ داد.

- ما نتوانستیم خلق ثروت کنیم و در بحث تنوع سازی سبد سوخت هم کاری جدی انجام ندادیم. قرار بود خودروی دیزلی سبک بیاید اما هیچ کاری انجام نشد.

- تنوع سوختی و کاهش مصرف بنزین با جایگزینی گاز طبیعی امکان­پذیر است که تا حدودی هم نتیجه ­بخش بوده است. اگر خودرو با قابلیت استفاده از این نوع سوخت تولید شود و از طرفی جایگاه­ های سوخت CNG نیز در کشور افزایش یابد می ­تواند به عنوان یک مزیت برای بخش انرژی و کاهش آلایندگی­ ها مطرح شود. همچنین می­ تواند زمینه آزاد کردن قیمت سوخت را فراهم کند.

2-1-3-ضرورت حفظ کارت سوخت

- تا سال 85 که طرح کارت هوشمند سوخت اجرا نشده بود، مصرف بنزین بسیار بالا بود اما با اجرایی شدن این طرح و شفاف شدن قیمت عرضه سوخت، مصرف کاهش یافت.

- تا قبل از اجرایی شدن طرح کارت سوخت رشد 10 درصدی بنزین را داشتیم که با اجرایی شدن این طرح رشد بی­رویه مصرف سوخت مدیریت شد و مصرف بنزین کاهش پیدا کرد. پس از آن نیز ضرورت کمی و کیفی­ سازی در پالایشگاه­ ها مطرح و 7 پالایشگاه جدید در برنامه تعریف شد.

- قیمت بنزین در کشور ما به طور نسبی نسبت به کشورهایی مثل ترکیه (2500)، افغانستان (2200)، پاکستان (2600) و عراق (3000) قیمت پایینی است، حتی هم­اکنون که قیمت نفت پایین آمده است. در شرایط فعلی، قیمت پایین بنزین می­تواند زمینه قاچاق این محصول را فراهم کند، اما به دلیل سهولت قاچاق گازوییل، قاچاق بنزین کمتر شده است. در این راستا حفظ کارت سوخت برای کنترل مصرف و کاهش قاچاق ضروری است.

- قیمت بنزین در سبد مصرفی خانوار با توجه کاهش تورم ارزان شده و این امر افزایش خودروهای شخصی را به دنبال داشته است؛ که این موضوع افزایش مصرف را نیز به دنبال دارد و حذف کارت ایده مناسبی در این شرایط نیست.

- از طرفی، ارزان بودن بنزین به طور غیر واقعی(قاچاق) نیز مصرف را افزایش می­دهد.

- ضرورت حفظ نظام شفافیت در عرضه سوخت ایجاب می­ کند که بدانیم که مصرف بنزین توسط چه کسانی و به چه میزان انجام می­ شود.

- حذف کارت سوخت سیاست اشتباهی بود، زیرا ما در حال حاضر داریم به بحث بنزین یارانه پرداخت می­ کنیم و نمی­ توانیم مانند کشورهای توسعه یافته از طریق اخذ مالیات مصرف را کنترل کنیم. بنابراین نیازمند شفافیت قیمتی در این حوزه هستیم.

- شفافیت در عرضه سوخت بسیار مهم است و باید راهکاری برای کسانی که از کارت سوخت خودشان استفاده نمی­ کنند اندیشیده شود.

- ذی­نفعان آزادسازی قیمت بنزین و حذف سامانه کنترل هوشمند بنزین، با تبلیغات در خط­های خبری خارج از کشور به دنبال جریان­سازی برای منافع خود هستند.

- دو نرخی بودن بنزین و عرضه خارج از شبکه (فروش سهمیه در بازار) از حذف کارت و سهمیه بندی بهتر است، هرچند که در این مدل هم تا حدودی فساد و خطا وجود داشت، اما به طور نسبی دو نرخی بودن کاهش مصرف را در پی داشت.

- حذف کارت سوخت و یا کمرنگ شدن آن و رها کردن گام­های بعدی هدفمند کردن یارانه­ها، باعث افزایش مصرف شد.

- سامانه کنترل هوشمند سوخت مشکلاتی داشت و دولت به جای قوی­تر کردن این سامانه، بنزین را تک نرخی کرد.

- کارت سوخت می­تواند مصرف را مدیریت کند. دو نرخی شدن آن جای بحث دارد. بحث مدیریت تقاضا مهم ترین بخشش مکانیسم قیمت گذاری است که یک راهکار آن استفاده از ابزار مالیاتی به عنوان مالیات فروش است که در کشورهای توسعه یافته متداول است و می­ تواند در کشور ما نیز اجرایی شود؛ یعنی بیش از یک حدی از مصرف بنزین، مصرف کننده باید مالیات بدهد.

3-1-3-افزایش کیفیت تولیدات داخلی در داخل پلایشگاه ها و پتروشیمی ها

- بحث تولید کمی و کیفی، که باید آنها از از هم جدا کنیم. تا زمانی که کشور ما وارد کننده بنزین است و بیشتر فشار بر روی افزایش کمی بنزین است بحث کیفی سازی در نیروگاه­ ها به حاشیه رانده می­ شود. همچنین بخش عرضه نشان می­ دهد طی دو دهه گذشته بنزین ما هیچ­گاه کیفی نبوده است. حتی پالایشگاه­ های شازند اراک و اصفهان نیز نمی ­توانند ادعا کنند که بنزین یورو 4 تهیه می­ کنند؛ اگرچه بنزین این پالایشگاه ­ها نسبت به پالایشگاه آبادان و شیراز بهتر است.

- بحث کیفی سازی در پالایشگاه ­ها از سال 1386 کلید خورد. قبل از سال 1386 میزان تولید پالایشگاه­ های کشور حدود 43 میلیون لیتر در روز بود و در سال 85 ، به 27 میلیون لیتر کاهش پیدا کرد و تا قبل از کارت هوشمند 10 درصد افزایش مصرف داشتیم.

- مسئولان همچنین اعتقاد داشتند کیفیت بحث محیط زیست است و چون در بخش انرژی و تولید آن، یارانه­ ای برای کیفیت دریافت نمی­ شد بحث کیفیت زیر سوال می­ رفت.

- نیروگاه­هایی که 36 درصد بازدهی دارد، نیروگاه اقتصادی نیستند. قرار بود بازده این نیروگاه­ها سالیانه افزایش یابد اما این اتفاق صورت نگرفت. این امر، باعث شد تا بهینه سازی صورت نگرفته و    بهره­وری افزایش نیابد.پیشرفت و توسعه کشورهای دیگر باعث شد ما در تنوع سازی و ارتقای کیفی خودروها چاره­ای بیندیشم، ولی اقدامی در این زمینه انجام نشد.

- در بحث کمی سازی، با افزایش تولید بنزین در پالایشگاه­ها شکاف بین مصرف و تولید از بین رفت. در بحث کیفی سازی نیز تطبیق بنزین با استانداردهای جهانی در دستور کار قرار گرفت و پالایشگاه شازند توانست به استاندارد یورو 4 دست یابد و بقیه نیز از ریفرمیت پتروشیمی­ ها استفاده کردیم.

- در حال حاضر، تولید بنزین از 43 میلیون لیتر در روز در سال 86 به حدود 63 میلیون لیتر در روز در پالایشگاه­ های داخلی رسیده است

- پالایشگاه­ های کشور بنزینی تولید می ­کردند که قابل استفاده نبود، بنابراین باید بنزین مکمل را از خارج وارد و با اکتان افزا ترکیب می ­کردیم تا بنزین داخل قابل عرضه می­ شد.

- همزمان با رشد جایگاه های CNG، افزایش تولید بنزین در پالایشگاه­ های شازند اراک، تهران، تبریز، اصفهان، لاوان، آبادان و ... نیز اتفاق افتاد.  

2-3- تولید بنزین در پتروشیمی ها

ü موافقان

- در بحث بنزین، در کشور یک سیاست معکوس و در جهت تخریب اقتصاد مقاومتی اتفاق افتاد. در سال 93 سازمان محیط زیست گزارشی سیاسی و غیرکارشناسی ارائه و منتشر کرد مبنی ­بر اینکه بخش عمده آلودگی هوا در تهران مربوط به بنزین داخلی است که در پتروشیمی ­ها تولید می ­شود. اگرچه این اطلاعات، اطلاعات درستی نبود اما برمبنای این گزارش سیاست واردات بنزین در دستور کار قرار گرفت که این امر ضربه به تولید پتروشیمی­ ها و پالایشگاه­ های کشور بود.

- موضوع آلایندگی بنزین تولیدی پتروشیمی ها به عنوان مصوبه دولت به تاریخ 10 /2/ 93 اجرایی شد که هشت بند داشت و برخی بندهای آن عبارتند از: قطع سریع تولید بنزین در پتروشیمی ­ها، تعویض کاتالیزگر، معاینه فنی و ...

- در نهایت با قطع تولید بنزین پتروشیمی­ ها، واردات بنزین آغاز شد و پتروشیمی­ ها به سمت صادرات روی آوردند اما در فجیره، واسطه ­ها بنزین را خریداری و با مواد دیگر ترکیب می­ کردند و دوباره به عنوان بنزین یورو 4 وارد کشور می­ کردند. (در سال 1393)

- با اعتراض و ورود برخی دستگاه­ها به بحث بنزین، دولت دوباره از سال 94 به تولید بنزین در پتروشیمی­ ها  روی آورد. در مجموع در دولت یازدهم پیشرفت کم و ناچیزی در حوزه پالایشگاهی و تولیدات از جمله پالایشگاه خلیج فارس، امام خمینی(ره) و پالایشگاه هرمز داشته­ است.

- پتروشیمی­ها دارند ریفرمیت صادر می­کنند یعنی بنزین که قبلا در داخل تولید می­کردند صادر می­کنند و علت مخالفت تولید بنزین در داخل به دلیل وجود واسطه­ها و دلال­ها است و این بنزین به سمت صادرات رفت و دوباره به داخل کشور برگشت و بندر امام(ره) هم با مواد دیگر ریفرمیت را ترکیب و بنزین تولید کرده است و ساختارش با 3 و 4 سال قبل فرقی نکرده است.

- می­ گوییم همه محصولات پتروشیمی آلاینده است و 4 درصد عوارض آلایندگی نیز سهم شهرداری­ها و رنگ کردن جدول­ ها می­ شود. عوارض آلایندگی باید در صندوقی به همین نام برای کمک به رفع آلایندگی­ ها ذخیره شود. مثلاً فلان شرکت با این حمایت مالی، باید این مقدار بودجه را صرف رفع آلایندگی بکند.

- در 9 کلان شهر، روزانه 40 میلیون لیتر سوخت مصرف می­شود. این در حالیست ک مدعی هستیم کلان­ شهرها را تحت پوشش یورو 4 قرار داده­ایم، در صورتی که روزانه فقط 12 میلیون لیتر بنزین یورو 4 در کلان شهرها عرضه می­شود. سوال اینجاست که بقیه این بنزین با کیفیت بالا از کجا تامین می شود؟!!!

ü مخالفان

- تعریف پتروشیمی تولید بنزین نیست و زنجیره ارزشی دیگری دارد، اما در مقطع خاصی که تحریم­ ها تحمیل شده بود و شرایط اقتضاء می­ کرد، چاره­ای نبود (اگرچه قطع تولید بنزین به بهانه محیط زیست، سیاست درستی نبود).

- می­ توان گفت که ما در دنیا پترو پالایش­ ها را داریم که کارهای پتروشیمی و پالایشگاهی مشترک انجام می­ دهند اما شرایط عملیاتی در پالایشگاه و پتروشیمی با هم متفاوت است.

- اما با این وجود اخیرا تولید بنزین در پتروشیمی بندر امام(ره) را داریم که این تولید کیفی شده است و با بنزین 3-4 سال پیش که در این پتروشیمی تولید می­ شد، کاملا متفاوت است.

3-3- توجیه احداث پالایشگاه­ها در کشور

- بعد از جنگ در زمینه پالایشگاه توسعه ­ای نداشتیم، پالایشگاه­ های ما کپی ­سازی بود و انتقال دانش و بومی سازی آن اتفاق نیفتاده بود؛ چراکه مسئولان اعتقاد داشتند ساخت پالایشگاه اقتصادی نیست. مسئولان همچنین به توسعه کمی و کیفی تولید بنزین هم اعتقادی نداشتند. به خصوص از سال 76 به بعد وزارت نفت با باور و استدلال غیراقتصادی بودن ساخت پالایشگاه­ها، پالایشگاه جدیدی احداث نکرد و ترمز احداث پالایشگاه­ها را کشیدند. اگر پالایشگاه اقتصادی نیست، پس روزانه 90 میلیون بشکه نفت کجا مصرف می­ شود.

- کشورهای مانند هند، چین، کره جنوبی و حتی آمریکا با وجود اینکه واردات نفت زیادی دارند اما پالایشگاه­ هم می­ سازند. این کشورها با چه منطقی دنبال احداث پالایشگاه هستند و چرا عربستان و قطر و عراق هم پالایشگاه می­ سازند.

- سهام دار شدن در پالایشگاه­ های خارجی به عنوان یک استراتژی جهت انتقال دانش می تواند معرفی شود، اما با توجه به ضعیف بودن ظرفیت­های داخلی به نظر می­رسد استراتژی مناسبی نباشد. صنعت پالایش کشور توان پرداخت هزینه توسعه تکنولوژی و یا مشارکت در پالایشگاه خارجی را ندارد. به جای مشارکت در پروژه ­های خارجی بهتر است این پول را به ساخت پالایشگاه­ های داخلی اختصاص دهیم.

- خیلی از کشورهایی که نفت دارند مانند کویت، عربستان، عراق و امارات و یا کشورهای بدون نفت مثل کره جنوبی دارای پالایشگاه هستند. ساخت پالایشگاه­ها به دلیل جذابیت در بخش صادرات می­تواند توجیه اقتصادی داشته باشد، مهم تفکر مولد ثروت است که باید شکل بگیرد.

4-3- بومی سازی دانش فنی در پالایشگاه­ها

- کشورهای خارجی هم که برای مشارکت ورود پیدا کردند، اقدامی برای انتقال تکنولوژی انجام ندادند که این موضوع ایجاد شکاف میان میزان تولید و رشد مصرف بنزین را در پی داشت.

- در بحث اقتصادی مقاومتی، وقتی پالایشگاه­ های ما کپی ­سازی است، صاحب کدام دانش فنی هستیم و کدام دانش فنی را بومی کردیم؟ در کشورهای دیگر یک پالایشگاه می ­سازند و بعد یک پالایشگاه را کپی می­ کنند، در واقع آنها اول دانش فنی را بومی می­ کنند و بعد کپی هم می­ کنند، اما ما برای هر واحد حق لیسانس دادیم و دانش خریدیم. این در حالیست که ما حدود 105 سال صاحب نفت هستیم.

5-3- بی توجهی مسئولان به بخش خصوصی و عملکرد ضعیف این بخش

- بحث رویکرد خصوصی­ محور یا دولت­ محور؛ بحث خصوصی و دولتی یکی از بحث ­های مهم شرکت ملی پالایش و پخش بود. وزارت نفت برای اینکه عرضه و همچنین طرح­ های کیفی سازی­ اش را افزایش دهد، سال 84 – 83 یک طرح جامع پالایشگاهی(احداث پالایشگاه جدید) را تعریف کرد که در آن هم طرح­ های تولید کمی و هم طرح­ های تولید کیفی مورد توجه قرار گرفته بود که این نشان دهنده حاکم شدن تفکر دولتی در این سال­ها بوده است. این موضوع در واقع، دست شرکت ملی پالایش و پخش را برای اجرای طرح جامع باز می ­گذاشت و برنامه ­ریز اصلی این شرکت بود. اما، این طرح مصادف شد با خصوصی ­سازی طبق سیاست­ های اصل 44؛ در نتیجه با خصوصی ­سازی اختیار از شرکت ملی پالایش و پخش گرفته شد. از طرفی، بخش خصوصی هم نتوانست طرح­ های کمی و کیفی به اجرا بگذارد، در نتیجه رشد زیادی در تولید نداشتیم. تحریم ­ها هم موضوعی بود که همزمان با ایجاد فاصله بین بخض خصوصی و دولتی اتفاق افتاد و مشکلات عدیده­ ای را ایجاد کرد.

- از آنجا که پالایشگاه­ ها به بخش خصوصی واگذار شده است و صنعت پالایش نیز نیاز به سرمایه گذاری ­های سنگین در بخش تولید کمی و کیفی متناسب با استانداردهای زیست محیطی و توجیح بازار مصرف دارد، بنابراین برای بخش خصوصی که به سود کوتاه مدت خودش فکر می­ کند، سرمایه­ گذاری سنگین در این بخش مقرون به صرفه نیست، در نتیجه با مشکل فرسودگی و استهلاک مواجه خواهد شد و این موضوع خطرات و تهدیدات زیادی را پیش روی تولید بنزین قرار خواهد داد.

- پالایشگاه­ هایی که توجیه اقتصادی ندارند هم می­ توانند به اقتصاد ضربه بزنند. پالایشگاه­های تبریز، لاوان و بندرعباس از این جمله هستند که اگر تکنولوژی ­شان تغییر نکند و مسائل دیگری که با آنها روبرو هستند نیز حل و فصل نشود مشکلات اقتصادی پالایشگاهی را دامن می­ زنند.

- به دلیل عدم حمایت وزارت نفت، بخش خصوصی در بحث پالایشگاه­ ها توان تولید مناسب را ندارد.

- ما در بحث بنزین، شاخص کیفی مشخصی نداریم؛ بدین صورت که اگر بخش خصوصی محصولات کیفی­تر تولید ­کند فرقی با بقیه ندارد و نمی ­تواند قیمت محصولاتش را افزایش دهد.

- باید نگاه ­های سلیقه ­ای و سیاسی به پالایشگاه در وزارت نفت از بین برود و شفافیت و پایداری در قوانین وزارت نفت مورد توجه قرار گیرد.

- اولویت دادن به ساخت پالایشگاه­های داخلی و حمایت از بخش خصوصی به جای مشارکت در طرح­ های خارجی می­ تواند مشکلات بخش خصوصی در این حوزه را برطرف کند.

- وظیفه دولت این است که مطالعات جامع انجام دهد. باید درون دولت و حاکمیت (نهادها) شرایط را تحصیل و زیر ساخت­ ها را تسهیل کنند. 

6-3- چالش­های طرح­های ملی پالایشگاهی در حال تکمیل

- لازمه رشد این است که در کنار کنترل مصرف، باید تولید هم داشته باشیم. 7 طرح پالایشگاهی در سال 83-84 مطرح شد که مهم ترین آنها آناهیتا و ستاره خلیج فارس بودند. پالایشگاه آناهیتا کرمانشاه که تنها پالایشگاه احداثی بعد از سال 76 است تنها در حد طرح و زمین باقی مانده و وزارت نفت کاری خاصی انجام نداده است. در واقع، مشکل این پالایشگاه به سهام داران(شرکت ملی پالایش و پخش و سازمان تامین اجتماعی و ...) بر می­گردد، آنها می­ گویند که این طرح توجیه اقتصادی ندارد و سرمایه­شان را به بازارهای موازی برده ­اند. در حال حاضر، هم حاضر به سرمایه گذای نیستند و وزارت نفت هم استقبال نمی­ کند. به نظر می­رسد وزارت نفت در این زمینه رغبتی به سرمایه گذاری ندارد و از سرمایه گذاری نکردن سرمایه گذار­های دیگر هم استقبال نمی­ کند.

- ستاره خلیج فارس و آناهیتا تاکنون 4 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و مقام معظم رهبری در سال 90 تأکید زیادی بر روی پروژه آناهیتا داشته­ اند.

- بحث واردات بنزین بحث کوتاه مدتی است که با تکمیل و راه ­اندازی پروژه ستاره خلیج فارس می­ توان آن را حل کرد؛ اما باید نگاه بلندمدتی در این حوزه وجود داشته باشد. با توجه به بندهای 13 و 15 سیاست­ های کلی اقتصاد مقاومتی بحث ما نباید فقط به خودکفایی محدود شود بلکه باید به بحث صادرات نیز توجه کرد و استفاده از توان و ظرفیت پالایشگاه­ هایی از جمله سیراف، هرمز، خوزستان و ... را نیز مورد توجه قرار داد.

- در بحث اقتصاد پالایشگاهی باید به سمتی برویم که تنها به قطع واردات بنزین اکتفا نکنیم و به سمت صادرات محصولات نفتی پیش برویم.

- صنایع ما صنایع انرژی بر هستند و مکان یابی درست انجام نشده است

7-3- شفاف نبودن بازار سرمایه و در دسترس نبودن آمار و اطلاعات

- یکی دیگر از مشکلات پتروشیمی ­ها، وجود عدم شفافیت در بورس در خصوص مسائل پتروشیمی است. سهامدار باید بتواند تشخیص دهد سرمایه­ گذاری در این حوزه به چه صورت سود ده است و آن را شفاف­ سازی کند.

- بحث ابهامات قانونی در صادرات محصولات پالایشگاهی برطرف شود.

- در بازار سرمایه درخصوص اطلاعات فروش نفت مثل ساخت EIR در اروپا شفاف سازی صورت گیرد.

- سازمان حفاظت محیط زیست و استاندارد چگونه نظارت می­ شوند و اطلاعات و آمار آن کجا منتشر می­ شود.

4 ـ پیش بینی روند تحولات (آینده نگری):

1-4- میان مدت

- تثبیت جایگاه حاکمیت در جایگاه رگولاتوری حمایت هفت پالایشگاه خصوصی فعلی. و تعریف شاخص های کیفی از سوی دولت به عنوان حافظ منافع عام ..

- در بحث قیمت گذاری دولت باید جایگاه رگولاتوری خود را حفظ کند.

- مدیریت مصرف سوخت توسط شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده­ های نفتی و همچنین جایگاه این شرکت باز تعریف شود.

2-4- بلند مدت:

- تأمین پایدار محصولات هیدروکربنی در کشور و وارد شدن چرخه پالایش­ به چرخه جهانی با سرمایه گذاری مشترک و یا هر راهکار دیگر.