از روی زمین ماندن محصولات کشاورزی تا تدبیر برای جلوگیری از ضرر کشاورزان

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، روی زمین ماندن و انباشت محصولات کشاورزی موضوعی است که همه ساله کشورمان  به آن مبتلا است امسال هم در برخی از استان‌ها مانند هرمزگان و فارس محصولاتی از قبیل گوجه فرنگی و لیموترش روی دست کشاورزان مانده است و «میز اقتصاد» امروز به بررسی ابعاد چالش‌ و راهکارهای برون رفت از آن پرداخت.

 

محمد بازرگان کارشناس اقتصاد کشاورزی: این موضوع، موضوع امروز نیست و سال‌هاست که ما با این مسائل مواجه هستیم و هر سال تکرار می‌شود یک روز برای پیاز یک روز برای گوجه فرنگی یک روز برای لیمو و سیب و .. دلیلش هم به بی‌برنامگی، عدم الگوی کشت صحیح است چرا که ما تا به حال شعار الگوی کشت را شنیدیم ولی اجرای آن را ندیدیم که به عقیده بنده و کارشناسان بخش کشاورزی ما الگوی نه کاشت داریم نه الگوی کشت یعنی این که جلوی کشاورز گرفته شود که چه چیزی را نکارد، اما این که چه چیزی را بکارد گفته نشده، عملیاتی نشده و برنامه‌ریزی و اجرایی نشده شما می‌دانید است که در موضوع الگوی کشت مهم‌ترین اصل آمایش سرزمین یعنی الگوی کشت مبتنی بر آمایش سرزمین اگر این آمایش سرزمین مبتنی بر همبستگی‌های اجتماعی و فرهنگی نباشد عملاً الگوی کشت ما با شکست مواجه خواهد شد یعنی این که شاید در یک روستا در یک نقطه‌ای از کشور شرق یا غرب نیاز باشد به جای این که منابع آبی و خاکی را از دست بدهیم ساکنان این روستا‌ها به صنایع تبدیلی بپردازند به صنایع دستی بپردازند یعنی از فاز کشاورزی وارد فاز صنایع دستی مثل قالی و فرش و گلیم و این بخش از تولیدات بپردازد.

بازرگان: به نظر بنده کمتر از این هم هست چرا، چون آن چیزی که ما در سال گذشته دیدیم یک آمار و ارقامی بود که عملاً پنج درصد تولید استان‌ها را کسب کرده بودند و به عنوان یک گزارش در حقیقت یک گزارش بود یک طرح و آمال و آرزو بود الگوی کشت، امروز هم همین است، چون در کشور ما متأسفانه کار مبتنی بر برنامه انجام نشده چرا؟ چون تفکر مسئولان ما در این کشور تفکر کشاورزی معیشتی است نه اقتصادی هیچ‌گاه کشاورزی به عنوان یک بنگاه اقتصادی دیده نشده کشاورز‌هایی را الان دیدیم در گزارش گفتند ما کیلویی سه هزار و پانصد تومان کارخانه گوجه را از من می‌خرد همین الان یک قوطی نیم کیلویی در درب مغازه از همه برند‌های رب گوجه هفتاد و هشت هزار تومان است چرا دولت پاسخگوی این قضیه نیست وزارت جهاد چرا پاسخ‌گو نیست چطور ممکن است وقتی از پنج کیلو گوجه می‌شود یک کیلو رب گوجه تهیه شود با چه ما مقیاسی با چه نموداری با چه وزنی بر چه اساسی شما قیمت پنج کیلو گوجه را که از کشاورز سه هزار تومان خریدید پانزده هزار تومان می‌شود را داریم به مردم صد و پنجاه و هشت هزار تومان صد و پنجاه و شش هزار تومان می‌فروشیم چه کسی پاسخگوی این مسائل است این‌ها مسائل زنجیرواری است که من عرض خواهم کرد هیچ‌گاه به عنوان زنجیره تولید الگوی کشت در کشور به موضوع کشاورزی پرداخته نشده در همه جای دنیا رایزن‌های اقتصادی همین روسیه که بغل گوش ما هست بین شصت تا هشتاد رایزن اقتصادی دارد ولی مملکت ما سه رایزن اقتصادی دارد که آن‌ها هم معلوم نیست که چه کاره هستند و هیچ کدام از محصولات ما صادر نشده.

 

بازرگان: همین الان شما بوشهر و هرمزگان تشریف ببرید ۴۲ درصد از لیموی کشور در رودان تولید می‌شود صد و بیست هزار تن تا صد و سی هزار تن لیمو فقط در همین یک شهر تولید می‌شود حالا میناب و حاجی‌آباد بعدش هستند در کنارش، در این استان و در این که شهر که پایتخت لیموی جهان هست به نوعی ما صنایع تبدیلی نداریم همه جای دنیا دارد بر دانش هوم فاکتوری کار می‌شود فارسی اس یعنی صنایع خانگی و یا صنایع باغی یعنی اینکه همان محصولاتی که به صورت خانگی تولید می‌شود، در دنیا آمدند برند‌های بزرگ کارخانجات می‌آیند این محصول را می‌گذارند آن کشاورز در باغ مثلاً لیمو را به آب لیمو تبدیل می‌کند و آن را دریافت می‌کن تحت یک برندینگ این را می‌آورد توزیع می‌کند یا قبلش بازارش را دیده و صادر می‌کند ما همه موافق و به عقیده بنده پیش‌گامیم در مصرف محصولات خانگی شما اگر بیرون از شهر می‌روید به دنبال ماست محلی هستید به دنبال تخم مرغ محلی هستید به دنبال خیارشور محلی هستید همین‌ها را دولت می‌تواند سامان‌دهی بکند در قوانین ما دیده نشده که مردم به صورت خانگی به صورت باغی در استان فارس و استان هرمزگان که هزاران هکتار در شهر رودان نه هزار هکتار ما لیمو داریم چرا چرخ‌های لیمو آنجا نرودو این لیمو‌ها را تبدیل به آب کنیم و بعد برند‌ها بیایند این را تبدیل به یک برندی بکنند صادر بکند رایزن‌های اقتصادی ما به این فکر نکردند همه عرض بنده این است که کشاورزی ما در صورت این که اقتصادی به آن فکر بکنیم از این برون رفت از این مشکلات برون رفت خواهد داشت و این که در قالب یک زنجیره ببینم یعنی بسته‌های اجتماعی تعریف شود مردم به عنوان ذی‌نفع وارد این قضیه بشوند کشاورز بتواند آن لیمویش در باغ که اگر باز بازار جا می‌ماند یا لکه دارد یا مسائلی دارد همان لیمو را در باغ آب گیری کند کارخانجات این این آب این لیمو را ازش خریداری می‌کنند نه اینکه لیمو که دوازده هزار تومان امروز هزینه تمام شده آن هست هست ما بیایم با قیمت پنج هزار تومان از کشاورز بخریم تا آن روستایی ورود کرد که شق القمر بکنیم مثلاً این محصولات رو با قیمت ده هزار تومان محصول درجه یک را هشت هزار تومان محصول درجه دو درجه سه را هفت هزار بخرد.

بازرگان: بین پنج هزار و هشتصد تا شش هزار تومان قیمت تمام شده گوجه است.

هادربادی مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی کشور: هر دو محصول یعنی لیمو و گوجه‌فرنگی، بنده الان در یکی از مراکز خرید و کارخانه‌های تحویل گیرنده گوجه فرنگی در واقع منطقه زرقان هستم در مورد اول لیمو مطالبی را عرض کنم و بعد هم در مورد گوجه فرنگی براساس سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی و همین‌طور تأکیدات وزیر محترم جهاد کشاورزی سازمان مرکزی تعاون روستایی از حدود دو هفته پیش با اعزام کارشناسان به بازار بازدید میدانی از هرمزگان و مناطق که در واقع تولید عمده را داشتند و بازار را رصد کرد و به دنبال آن بعد از تأکیدات وزیر بنا شد خرید توافقی با نگاه حمایت از باغداران در واقع انجام بشود دو روز پیش ابلاغیه آن توسط وزیر محترم در واقع صورت گرفت.

 

هادربادی: من الان در مورد لیمو خدمت شما عرض کنم که متعاقب آن گوجه فرنگی را توضیح می‌دهم این ابلاغیه به همراه دستورالعمل دو روز پیش به استان‌های تولیدکننده به ویژه هرمزگان و جنوب استان کرمان در واقع ابلاغ شد کارگروه‌های استانی شکل گرفت از دیروز عصر آمادگی برای خرید در هرمزگان وجود دارد سه مرکز در هرمزگان تجهیز شد، اما آن دغدغه باغدار عزیزمان که به حق هم هست در مورد افزایش مراکز طبیعتاً افزایش مراکز هم به نسبت افزایش میزان ورودی در دستور کار حذف خواهد شد.

هادربادی: ما در واقع ۱۰ هزار کار تومان را برای لیموی مرغوب ابلاغ کردیم و استان‌هایی که این کار انجام بشود.

هادربادی: ما در این مرحله عرض کردم که لیمو را در بازار قیمت ۱۰ هزار تومان قیمت در بازار خودتان می‌دانید که بحث دلالی و ایهنا متأسفانه خیلی کمتر است.

هادربادی: بله همین همین‌طور هست طبیعتاً ما هم باید نگاه حمایتی مان را افزایش دهیم در این مرحله این کار را انجام دادیم.

هادربادی: خوب حالا قیمت تمام شده خودتان می‌دانید که در این مرحله با توجه به میزان بار ورودی این مبلغ ده هزار تومان در واقع پیش بینی شده طبیعتاً اگر شرایط تغییر کند می‌تواند توسط وزارت جهاد کشاورزی حمایت‌ها در واقع افزایش پیدا کند.

 هادربادی: برای گوجه فرنگی هم خدمتتان عرض کنم، قیمت امسال افت کرده، به دلیل افزایش بارندگی در برخی استانها رشد تولید را داشتیم.

هادرآبادی: ما الان در کارخانه‌ای که هستیم سه هزار و هشتصد تومان لحظه‌ای قیمت حداقلی هست که الان انجام می‌شود.
سوال: نکته‌ای دارید در این خصوص آقای بازرگان؟

بازرگان: عرض کردم پول تهیه سبد همین محصولات هم نمی‌شود من چند سوال داشتم از جناب آقای هادربادی، من سؤالم از شما این هست چقدر تأمین اعتبار شده برای خرید حمایتی تعاون روستایی؟

هادربادی: برای خرید حمایتی در گوجه فرنگی؟

بازرگان: هم گوجه فرنگی و هم لیمو و هم احتمالاً محصول بعدی پنبه خواهد بود و خرما بفرمایید چقدر تأمین اعتبار شده برای تعاون روستایی و این که بودجه مورد نیاز این این اقدام چی هست می‌خواهم ببینم آیا شما با پول وارد مزرعه شدید و یا قرار است سه ماه آینده به کشاورز پول بدهید؟

 

هادربادی: ببینید ما خوشبختانه عرض کردم با پیش‌بینی که در وزارت جهاد انجام شده با پیگیری‌هایی که انجام شده یک ردیف اعتباری بابت یارانه خرید توافقی محصولات کشاورزی از طریق سازمان برنامه اختصاص پیدا کرده.

هادربادی: این مبلغ در واقع به صورت یارانه‌ای حدود ششصد و نود میلیارد تومان هست که طبیعتاً با منابع بانکی باید تلفیق شود.

هادربادی: نه اگر با منابع بانکی تلفیق شود طبیعتا چند برابر خواهد شد.

بازرگان: در سال‌های گذشته البته هادرآبادی به تازگی سرپرست شده اند، تعاون روستایی در ابتدا آمد که از سهام کشاورزان تعاون روستایی تشکیل شد یعنی قرار بود بعد از سه سال این تعاون کشاورزی به خود کشاورز برگردد تعاون کشاورزی باید به صورت حق‌العمل کار ورود کند یعنی محصول را از کشاورز بگیرد ببرد بفروشد حتی سودش را به کشاورز برگرداند نباید خودش به عنوان یک فعال اقتصادی ورود بکند قیمتی را بگذارد و بخرد و کشاورز را مورد ضرر قرار بدهد وقتی شما ده هزار تومان قیمت می‌گذاری و تمام شده اش دوازده هزار تومان است یعنی همین الان خودتان آمدید شدید یکه تاز بازار هم لیمو را فردا می‌فروشید آیا سودش را به کشاورز می‌دهید یا گوجه‌ای که کیلویی سه هزار و هشتصد تومان می‌خرید و در مغازه یک قوطی یک کیلویی یصد و پنجاه و هشت هزار تومن هست این مابه التفاوت را به کشاورز برمی گردانید؟ 

هادربادی: ما سه و هشتصدی که در نظر گرفته شده حداقل هست این کار توسط تشکل‌ها انجام می‌شود تعاون روستایی ورود پیدا نمی‌کند یعنی ما وارد نمی‌شویم و تشکل هایمان وارد می‌شوند.