تصاویری از سر‌های غول‌آسا ؛ آثاری رازآمیز از مکزیک باستان

به گزارش سرویس وبگردی سازمان صدا وسیما، در اواخر دهۀ ۱۸۵۰ یک کشاورز در منطقۀ وِراکروز مکزیک در حال قطع درختان جنگلی برای گسترش مزرعه‌اش بود که به یک قطعه سنگ بزرگ برخورد کرد که تقریبا در زمین دفن شده بود. اما این یک تخت سنگ عادی نبود بلکه حالتی تراشیده شده داشت. در ابتدا معلوم نبود که این سنگ دقیقا چیست، اما وقتی خاک و گل از روی آن کنار رفت، چیزی شبیه به سر یک غول خودش را نشان داد.

بعد از آن چندین مورد دیگر از این سر‌های غول‌آسا نیز توسط باستان‌شناسان پیدا شدند؛ مجسمه‌هایی که معلوم شد مربوط به یک تمدن باستانی موسوم به تمدن «اولمک» هستند. اولمک قدیمی‌ترین تمدن شناخته شده در آمریکای مرکزی (شامل مکزیک، گواتمالا، هندوراس و چند کشور دیگر) است. اوج تمدن اولمک از ۳۵۰۰ سال قبل آغاز می‌شود و تقریبا ۱۰۰۰ سال به طول می‌انجامد.

«سر‌های غول‌آسا» مشهورترین و شگفت‌انگیزترین آثار باقی‌مانده از این تمدن هستند. اما دلیل ساختن این سر‌ها چه بوده و آن‌ها چه معنایی برای آن مردمان باستانی داشته‌اند؟ از آنجایی که هیچ متن باستانی یافت نشده است که دربارۀ این سردیس‌های عجیب توضیحی داده باشد، پاسخ این پرسش‌ها همیشه موضوع حدس‌های گوناگون و بحث‌های داغ بین باستان‌شناسان بوده است.

زمانی تصور می‌شد که سر‌های غول‌آسا مربوط به بازیکنان یک نوع بازی با توپ هستند که در دورۀ باستان در آمریکای مرکزی رواج داشته است. اما امروزه بیشتر باستان‌شناسان فکر می‌کنند که این‌ها مجسمه‌های شاهان و حاکمان تمدن اولمک بوده‌اند. هرچند که این دیدگاه نیز وجود دارد که احتمالا مردمان اولمک اعتقاد داشته‌اند که ارواح اشخاص بعد از مرگ می‌تواند وارد این مجسمه‌ها شود.

تا امروز هفتاد سر غول‌آسا یافت شده است که شکل و شمایل آن‌ها به لحاظ جزئیات با هم تفاوت‌هایی دارد. ارتفاع و اندازۀ سر‌ها نیز با هم متفاوت است. کوچکترین سر غول‌آسا حدود یک و نیم متر ارتفاع دارد و ارتفاع بزرگترین آن‌ها به حدود سه متر و نیم می‌رسد. وزن بزرگترین سر‌ها نزدیک به ۵۵ تن است.

همۀ سر‌های غول‌آسا از صخره‌های بزرگ یک‌تکه تراشیده شده‌اند. باستانشناسان تخمین می‌زنند که برای حمل هرکدام از این سر‌ها از محل احتمالی ساخت تا محل نصبشان ۱۵۰۰ نفر باید به مدت سه یا چهار ماه کار می‌کرده‌اند.

اما یکی از معمایی‌ترین موضوعات دربارۀ سر‌های غول‌آسا این است که آن‌ها با صورت‌های تخت و لب‌های ضخیمشان شباهت زیادی به چهره‌های آفریقایی دارند. بعضی‌ها حدس زده‌اند که بین مردمان اولمک و ساکنان قارۀ آفریقا ارتباطی وجود داشته است، اما بعضی‌ها با رد این احتمال عجیب گفته‌اند که این شکل و شمایل را در بین خود بومیان آمریکایی نیز می‌توان پیدا کرد.