پخش زنده
امروز: -
اقدامات بازپروری زندان‌ها به قدر کفایت نیست
دادیار دادسرای دیوان عالی کشور با اشاره به اینکه گرایش به تکرار جرم در سنین ۱۹ تا ۳۹ سال بیشتر است، گفت: اقدامات اصلاحی، تربیتی و بازپروری زندان‌ها به قدر کفایت نیست و میزان بازگشت زندانی به زندان قابل توجه است.
به گزارش خبرگزاري صداو سيما محمدحسین صادقی دادیار دادسرای دیوان عالی کشور درباره تکرار چرخه جرم و احتمال بازگشت زندانی به زندان افزود: زندان محلی است که در آن محکومانی که حکم آنها قطعیت یافته با نظر مقامات قضایی برای مدت معین با هدف تحمل کیفر، حرفه‌آموزی، بازپروری و بازسازگاری اجتماعی نگهداری می‌شوند. این موضوع که هدف از محبوس کردن مجرم چیست یک سوال مهم است که پاسخ آن ابهامات بسیاری را برطرف می‌کند.
وی ادامه داد: آیا زندان صرفا برای تنبیه مجرم و تشفی خاطر دل بزه‌دیده است؟ یا برای دور کردن مجرم از متن جامعه است که اجتماع از آسیب‌های ناشی از رفتار وی در امان باشد؟ یا برای آن است که زندانی در مدتی که در حبس است به رفتار پیشین خود عمیقأ بیندیشد و موجبات اصلاح خود را با کمک زندانبانان فراهم کند؟ جامعه و نظام عدالت کیفری و شهروندان چقدر در مقابل گرایش مجرمان به رفتارهای مجرمانه و استمرار رفتار مجرمانه و اقرار آنها بر تکرار جرم نقش دارد؟ آیا سیاست منطبق با واقعیت اجتماعی در مقابل زندانیانی که پس از کیفر از زندان رها می‌شوند اجرا می‌شود؟ آیا مراقبت‌های پس از خروج از زندان درست و قاعده‌مند و مبتنی بر اصول و قواعد و شیوه‌های علمی است.
مدیرکل سابق زندان‌های دادستانی کل کشور گفت: زندان مجالی است برای درک خطاهای گذشته و تمرین برای جلوگیری از تکرار آنها و نیز آموختن مهارت‌هایی که بایسته‌های زندگی توام با احترام به قانون و حقوق دیگران در آن برجسته است اما زندانیان آزاد شده از زندان با تنگناهای کار، تحصیل، تشکیل خانواده مواجه هستند. آنها با برچسب سابقه‌دار بودن و زندانی آزاد شده با درهای بسته بسیاری روبرو هستند.
وی افزود: بی‌اعتمادی نسبت به زندانیان در جامعه موج می‌زند. آنها در جایی که افراد تحصیل کرده و دارای رزومه پروپیمان در عرصه یافتن شغل، کسب معاش و ازدواج موفق، ناکام می‌مانند و شانسی برای این ماراتن نفس‌گیر ندارند.
صادقی ادامه داد: مراکز مراقبت پس از خروج زندانیان برای ارائه خدمات و کمک به زندانیان برای داشتن یک زندگی شرافتمندانه توام با کرامت انسانی می‌توانند نقش موثر و بسزایی داشته باشند.
وي با اشاره به اینکه مجازات واقعا با تاکید بر جنبه‌های اصلاحی و تربیتی آن همراه باشد،تصريح کرد: مجرم باید با اجرای مجازات دست از رفتار گذشته خود بردارد و زندگی دوباره‌ای آغاز کند در حالی که نتایج مطالعات نشان می‌دهد اقدامات اصلاحی به قدر کفایت نیست و نرخ بازگشت زندانی به زندان قابل توجه است.
دادیار دادسرای دیوان عالی کشور گفت: اینکه فضای زندان نوعا بستر مناسبی برای تبادل تجربیات مجرمانه، دوستی‌ها و رفاقت‌هایی است که از آن شکل‌گیری هسته‌های جرایم خشن‌تر، مهمتر و سازمان‌یافته‌تر و توسعه شبکه‌های مجرمانه را می‌توان انتظار داشت به عبارت دیگر، زندانی هنگام ترک زندان در مقایسه با زمان ورود به زندان از آمادگی و اشتیاق بیشتری برای ارتکاب مجدد جرم برخوردار است ضمن اینکه با ارتقای توانایی و مهارت‌های وی، کشف جرم و دستگیری او دشوارتر خواهد بود.
وي افزود: برمبنای یافته‌های حقوق کیفری کشورهای پیشرفته دنیا، زندان در کاهش جرم و بزهکاری نمی تواند نقش تعیین‌کننده داشته باشد و کارکردهای آن به عنوان یک موثر و بازدارنده به شدت با تردید مواجه است.
صادقي با اشاره به اينکه هر چند در خارج از زندان، خانواده، دوستان و نهادهای رسمی و غیر رسمی بیشتر به فرد برچسب انحراف بزنند، احتمال تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان بیشتر خواهد بود تصريح کرد: برچسب زدن به طرد افراد از گروه‌های اجتماعی منجر و باعث می‌شود که فرد از دیگران بگریزد و شغل خود را از دست بدهد و اسباب انحراف بیشتری برای او فراهم شود و به صورت حرفه‌ای و سازمان‌یافته‌تر مرتکب جرم شود و گاه درصدد انتقام از جامعه برآید و خود را طلبکار و جامعه را مقصر در شرایط خود قلمداد کند بنابراین برچسب‌زنی یکی از مهم ترین عوامل تکرار جرم و بازگشت مجدد افراد به زندان است.
وي افزود: درصد قابل توجهی از خانواده‌ها، اقوام و دوستان فرد آزاد شده از زندان ممکن است به مجرم آزاد شده بی‌اعتنایی کنند و تمایلی به ارتباط با وی نداشته باشند. این امر موجب می‌شود که حس انتقام و کینه جای عبرت و عاطفه را در دل زندانی از بند رهایی یافته، بگیرد. هر چه فرد از جامعه و اطرافیان فاصله بگیرد و از نظارت و کنترل اجتماعی دور شود باز به ارتکاب اعمال مجرمانه بازمی‌گردد.
دادیار دادسرای دیوان عالی کشور گفت: ضعف مراقبت و کنترل اجتماعی در عدم تعادل زندگی و انتظام اجتماعی تاثیر دارد. همنوایی با اعضای جامعه و جامعه‌پذیری افراد آزاد شده از زندان می‌تواند به جلوگیری از انحرافات و کجروی های آنان کمک کند و انحراف و جرم نتیجه نارسایی کنترل اجتماعی است و تقویت آن زمینه های تکرار جرم را کاهش دهد.
وي با بیان اینکه هر قدر پذیرش اجتماعی کم‌رنگ‌تر باشد ناگزیر تمایل به ارتکاب جرم بیشتر می‌شود افزود: مادامی که بسترهای جرم‌زا در جامعه وجود دارد، وسوسه برای ارتکاب جرم بیشتر است زیرا جرم محصول استعداد مجرمانه و فرصت‌های ارتکاب جرم است بنابراین با حذف فرصت‌های ارتکاب جرم، استعداد و قابلیت مجرمان به تنهایی به وقوع جرم منجر نمی‌شود.
صادقي ادامه داد: سیاست‌های کیفری گاه متاثر از تراکم زندانی و ضعف ارائه خدمات مطلوب به زندانیان است بنابراین برای مواجهه با پدیده تراکم زندانیان و برخورداری محکومان زندانی از نهادهای ارفاقی و سیاست تعدیل کننده کیفر مانند عفو مشروط، تخفیف مجازات، تعلیق اجرای مجازات، مرخصی و استفاده از پابند الکترونیک گاه افرادی که واجد شرایط و شایستگی لازم نیستند یا فرایند اصلاح آنها به صورت کامل طی نشده است از این نهادها برخلاف استحقاق بهره‌مند می‌شوند.
نظر شما