تاریخچه روز جهانی قدس ،آخرین جمعه ماه رمضان

به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سیما ،نامگذاری آخرین جمعه ماه رمضان به عنوان روز قدس، با حمایت بسیاری از روشنفکران و هنرمندان مواجه شد و امروزه علاوه بر ایران، در کشورهای مختلفی از جهان، راهپیمایی و مراسم روز قدس برگزار می‌شود.

تاریخچه روز جهانی قدس 
روز قدس یا روز جهانی قدس، توسط امام خمینی به عنوان یک روز رسمی برای حمایت از مردم فلسطین نامگذاری شد؛ امام خمینی، ۱۳ رمضان ۱۳۹۹ق (۱۶ مرداد ۱۳۵۸ش) در پیامی خطاب به مسلمین ایران و جهان، آخرین جمعه ماه رمضان را روز قدس نامید و از مسلمانان جهان و دولت‌های اسلامی خواست برای کوتاه کردن دست دولت اسرائیل و پشتیبانان آن به هم بپیوندند.[1] این پیام در واکنش به حمله نیروهای اسرائیلی به مسجدالاقصی و همچنین بمباران جنوب لبنان صادر شد.[2]

پس از نخستین راهپیمایی روز قدس در سال ۱۳۵۸ش در تهران، سفیر فلسطین در ایران، پیام یاسر عرفات را قرائت کرد، مهدی بازرگان، نخست‌وزیر دولت موقت ایران، عبدالحلیم خدام، وزیر خارجه سوریه، سید علی خامنه‌ای، رهبر فعلی جمهوری اسلامی ایران، و محمد مجتهد شبستری سخنرانی کردند.[3] پیش از برگزاری روز قدس، ۲۵ تن از نویسندگان و روشنفکران، از جمله داریوش آشوری، داریوش شایگان، سیمین دانشور، داریوش مهرجویی و احمد شاملو، در بیانیه‌ای اعلام کردند که در کنار همه مبارزان راه آزادی و دموکراسی در راهپیمایی روز قدس شرکت خواهند کرد.[4]

روز قدس در کلام  امام خمینی (ره)

روز جهانی قدس، در سخنان رهبران جمهوری اسلامی ایران، امام خمینی و سید علی خامنه‌ای، مراجع تقلید شیعه، از جمله ناصر مکارم شیرازی و همچنین چهره‌هایی مانند سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان، جایگاه ویژه‌ای داشته است. امام خمینی، روز قدس را نه‌تنها روز فلسطین، بلکه روز اسلام و روز حکومت اسلامی دانسته[5] و آنرا مقدمه‌ای برای بسیج عمومی اسلامی و تشکیل حزب مستضعفین در تمام دنیا معرفی کرده است.[6] آیت الله سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، بر این باور است که گرامیداشت روز جهانی قدس، موجب می‌شود فلسطینیانِ مورد تهاجم دولت اسرائیل، احساس تنهایی نکنند و بتوانند مقاومت کنند.[7]

آیت الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید شیعه، شرکت در راهپیمایی روز قدس را یک واجب شرعی می‌داند..[8] وی معتقد است روز قدس باید به یک اعتراض قوی، همگانی و یکپارچه علیه غاصبان و اشغالگران تبدیل شود.[9] به باور سید حسن نصرالله، رهبر حزب الله لبنان، اسرائیل نه‌تنها خطری برای فلسطین، بلکه خطری برای امنیت، صلح و استقلال همه کشورهای منطقه است.[10]

بخشی از سخنان سید حسن نصرالله پیرامون روز جهانی قدس

مراسم روز قدس
راهپیمایی روز قدس در نقاط مختلف جهان از جمله مالزی، هند، سنگاپور، اندونزی، ترکیه، آمریکا، کانادا، نروژ، آذربایجان، سودان، انگلیس، بحرین، بوسنی و هرزگوین، تونس، پاکستان، استرالیا، آلمان، رومانی، کویت، اسپانیا، آفریقای جنوبی، سوئد، ونزوئلا، آلبانی، یمن و یونان برگزار می‌شود؛[11] 

این مراسم  در آخرین جمعه ماه رمضان برگزار می‌شود[12] و رسانه‌های سراسر جهان، آن را پوشش رسانه‌ای می‌دهند.[13] این مراسم در کشورهای غربی، به دلیل اینکه جمعه روز کاریست، مراسم روز قدس در تعطیلات آخر هفته، شنبه یا یکشنبه برگزار می‌شود.[۱۵] با این حال برگزاری مراسم روز قدس در خارج از ایران، با محدودیت‌هایی مواجه می‌شود.[14]

رویدادهای هنری
نخستین دوره جشنواره بین‌المللی کاریکاتور روز جهانی قدس، در سال ۱۳۹۳ش، در دو بخش اصلی: روز جهانی قدس و ویژه: تحرکات تکفیری برای فراموشی فلسطین برگزار شد و حدود ۲۰۰ نفر از ۳۳ کشور جهان با بیش از ۵۰۰ اثر در آن شرکت کردند.[۱5] در این جشنواره، نهادها و مراکزی از جمله خبرگزاری ابنا، دبیرخانه حمایت از انتفاضه فلسطین و فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران مشارکت داشته‌اند.[۱16] دومین دوره جشنواره بین‌المللی کاریکاتور روز جهانی قدس، در سال ۱۳۹۷ش، با شرکت بیش از ۱۲۰ هنرمند از ۲۷ کشور جهان برگزار شد و ۳۱۶ اثر درباره روز جهانی قدس و محکومیت اقدام دولت امریکا در اعلام شهر بیت المقدس به عنوان پایتخت دولت اسرائیل، در این جشنواره شرکت داده شدند.[17]

مسیرهای راهپیمایی روز قدس 1401

1-:‌ مسیر شماره یک (مسجد امام حسین (ع)، میدان امام حسین (ع)، خیابان انقلاب، دانشگاه تهران)،

2-مسیر شماره ۲ (مسجد جامع ابوذر، میدان ابوذر، خیابان ابوذر، خیابان شهید برادران حسنی (قلعه مرغی)، خیابان قزوین، خیابان کارگر میدان انقلاب، دانشگاه تهران)،

3-مسیر شماره سه(مسجد دارالسلام، میدان منیریه، خیابان ولیعصر(عج)، خیابان انقلاب، دانشگاه تهران).

4-مسیر شماره چهار (مسجد امام زمان (عج)، خیابان آزادی، تقاطع خیابان بهبودی، میدان انقلاب، دانشگاه تهران).

5-مسیر شماره پنج (مسجد حضرت حجت بن الحسن(ع)، خیابان رودکی، خیابان آزادی، میدان انقلاب، دانشگاه تهران).

6-مسیر شماره شش (مسجد المهدی(عج)، خیابان ستارخان، میدان توحید، خیابان توحید، خیابان آزادی، میدان انقلاب، دانشگاه تهران،

7-مسیر شماره هفت مسجد الجواد (ع)، میدان هفتم تیر، خیابان کریمخان، میدان ولیعصر (عج)، بلوار کشاورز، دانشگاه تهران).

8-مسیر شماره هشت (مسجد امام جعفر صادق (ع)، فلکه اول صادقیه، خیابان ستارخان، خیابان توحید، خیابان آزادی، میدان انقلاب، دانشگاه تهران).

9-مسیر شماره ۹ (مسجد حضرت امیر(ع)، خیابان کارگر شمالی، میدان انقلاب، دانشگاه تهران)

10- مسیر شماره ۱۰ (مسجد جامع رسول اکرم(ص)، تهرانسر، بلوار شاهد، بلوار تهرانسر، میدان کمال الملک، شهید لشگری، خیابان آزادی، خیابان انقلاب، دانشگاه تهران) است.

پانویس
1-صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۹، ص۲۶۷.
2-آدمی، «تأثیر تهدیدهای گروه‌های سلفی-تکفیری بر امنیت هستی‌شناختی ج.ا.ا»، ص۱۳.
3-«سخنرانان روز قدس در سال ۵۸ چه کسانی بودند؟»، سایت تاریخ ایرانی.
4-«سخنرانان روز قدس در سال ۵۸ چه کسانی بودند؟»، سایت تاریخ ایرانی.
5-صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۹، ص۲۷۸.
6-صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۹، ص۲۸.
7-«بیانات در خطبه‌های نماز جمعه»، سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله خامنه‌ای.
8-آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی: شرکت در راهپیمایی روز قدس وجوب شرعی دارد
9-«شرکت در راهپیمایی روز قدس واجب است»، سایت تابناک.
10-«سخنرانی سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب الله لبنان، در روز جهانی قدس»، سایت مقاومت اسلامی لبنان.
11-«جهان و روز جهانی قدس»، خبرگزاری تسنیم.
12-«روز قدس از نگاه رسانه‌های دنیا»، سایت شبکه خبر.
13-«حضور ۵۰۰۰ رسانه خارجی برای پوشش راهپیمایی روز قدس در ایران...»، سایت خبرگزاری العالم.
14-«محدودیت‎ها و موانع برگزاری روز جهانی قدس در خارج از کشور»، سایت قدسنا؛ «علل مخالفت برخی دولت‌های اسلامی...»، سایت قدسنا.
15-«بیانیه هیأت داوران اولین جشنواره...»، خبرگزاری ابنا.
16-«بیانیه هیأت داوران اولین جشنواره...»، خبرگزاری ابنا.
17-«برگزیدگان دومین جشنواره بین‌المللی کاریکاتور روز جهانی قدس معرفی شدند»، سایت هنرآنلاین.

منابع
آدمی، علی، و رضا نیک‌نام، «تأثیر تهدیدهای گروه‌های سلفی-تکفیری بر امنیت هستی‌شناختی ج.ا.ا»، در مجله مطالعات سیاسی جهان اسلام، ش۱۹، پاییز ۱۳۹۵ش.
«برگزیدگان دومین جشنواره بین‌المللی کاریکاتور روز جهانی قدس معرفی شدند»، سایت هنرآنلاین، تاریخ درج مطلب: ۷ شهریور ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۲ خرداد ۱۳۹۸ش.
«بیانات در خطبه‌های نمازجمعه»، در سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: ۱۶ فروردین ۱۳۷۰ش، تاریخ بازدید: ۲ خرداد ۱۳۹۸ش.
«بیانیه هیأت داوران اولین جشنواره بین المللی کاریکاتور روز جهانی قدس + اسامی برندگان»، خبرگزاری ابنا، تاریخ درج مطلب: ۱۵ مهر ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۲ خرداد ۱۳۹۸ش.
«بیش از ۵۰۰۰ رسانه خارجی تظاهرات روز جهانی قدس را در شهرهای مختلف ایران پوشش می‌دهند.»، سایت العالم، تاریخ درج مطلب: ۱۸ خرداد ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۲ خرداد ۱۳۹۸ش.
«سخنرانی سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب الله لبنان، در روز جهانی قدس»، سایت مقاومت اسلامی لبنان، تاریخ درج مطلب: ۱۱ مرداد ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۲ خرداد ۱۳۹۸ش.
«شرکت در راهپیمایی روز قدس واجب است»، سایت تابناک، تاریخ درج مطلب: ۲۴ مرداد ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۲ خرداد ۱۳۹۸ش.
صحیفه امام، تهیه و تنظیم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹ش.
«علل مخالفت برخی دولت‌های اسلامی در برگزاری مناسب مراسم روز جهانی قدس در کشورهایشان چیست؟»، سایت قدسنا، تاریخ درج مطلب: ۱ خرداد ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۲ خرداد ۱۳۹۸ش.
«محدودیت‎ها و موانع برگزاری روز جهانی قدس در خارج از کشور»، سایت قدسنا، ۳۰ خرداد ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۲ خرداد ۱۳۹۸ش.