بی توجهی به سیر همدان مرواریدی گرانبها

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز همدان، همیشه مروارید های سفید پوش از آب به دست نمی آیند گاهی اوقات نیز این مروارید ها از خاک به دست می آیند. سیر این مروارید سفید پوش علاوه بر آنکه در صنعت غذایی کاربرد فراوان دارند در درمان بسیاری از بیماری ها نظیر فشارخون، بیماری‌های قلبی، کاهش کلسترول خون و خواص ضد انگلی، ضد میکروبی و درمان بیماری‌های دستگاه گوارش نیز استفاده می‌شود.
همچنین از سالهای دور از این دردانه های سفید پوش برای تصفیه خون استفاده می شده است. سیر حاوی ماده گوگرد است که سیستم ایمنی بدن را تحریک و ظرفیت بالایی در نابودی تومورهای سرطانی دارد.

خواص فراوان سیر
خواص بی شمار سیر همدان موجب شده امسال کشور سوئد نیز برای نخستین بار خواستار خرید سیر استان باشد.حکما معتقدند خوردن سیر مجاری تنفس و خون را پاک می کند و با این کار از شدت تنگی نفس کاسته و گاهی موجب درمان آن می شود.سیر پوست بدن را خوش رنگ و گونه را سرخ و همچنین روده ها را از عفونت ها پاک می کند .

 

به خاطر وجود ماده "آلسینک" در سیر است که اثرگذاری و خواص این محصول افزایش یافته است."احمد سوزنچی" از کاشناسان طب سنتی با بیان اینکه درصد ماده آلسین سیر همدان بیشتر از سایر نقاط جهان است می گوید: " سیرهای 23 کشور جهان مورد بررسی قرار گرفت که مشخص شد سیر همدان 86 درصد، سیر شمال 11 درصد ، سیر چین 23 درصد و سیر ایتالیا 31 درصد این ماده را دارد."
سیر دارای ویژگی‌های محافظت کننده قلبی قابل توجهی است که می‌تواند به جلوگیری از بیماری‌هایی مانند آترواسکلروز، هایپرلیپیدمی و ترومبوز کمک کند.
خوردن چند حبه سیر آب پز یک درمان هومیوپاتی موثر برای کاهش علائم آسم محسوب می‌شود.
سیر سرشار از سیستئین و آنتی اکسیدان‌ها است که می‌تواند به جلوگیری از کبد چرب کمک کند.
عصاره‌های سیر به علت اثرات ضد باکتریایی که دارد به بهبود عفونت هلیوباکتر پیلوری، نیش کنه و خارش کمک می‌کند.
این ماده شگفت انگیز به علت خاصیت ضد ویروسی، ضد قارچ و آنتی بیوتیکی که دارد معمولاً برای تسکین درد‌های گوش و عفونت گوش استفاده می‌شود.
سیر محصولی کم آبر است که در طول دوره کاشت و برداشت، نیاز به حداکثر ۵ بار آبدهی دارد و البته درصورتی‌که بارندگی‌ها خوب باشد، دو بار آبدهی نیز کفایت می‌کند.

تولید سیر در جهان و ایران
کشورهای چین، اسپانیا، آرژانتین، هلند، فرانسه، ایتالیا، شیلی و مکزیک بیشترین سیر تولیدی دنیا را به خود اختصاص داده اند
طبق آمار سال 2016 فائو، ایران رتبه 25 را در بین سایرکشورها در تولید سیر داشت و قاره آسیا رتبه اول را در جهان دارد. کشورمان سالانه بیش از هزار تن سیر به کشور‌های آذربایجان، بلغارستان، عراق، روسیه، آلمان و امارات متحده عربی صادر می‌کند.

در نقاط مختلفی از کشور پهناور ایران مانند استان‌های خراسان، همدان، سمنان، مازندران، خوزستان، هرمزگان، مرکزی و سایر نقاط، کشاورزان به کشت گیاه سیر پرداخته‌اند اما سیرهای محلی همدان، اهواز، مازندران و مشهد از معروفیت بیش‌تری برخوردارند و استان همدان در تولید سیر رتبه نخست کشور را دارد.
استان‌های دیگر معمولا سیر تولیدی خود را به صورت سبز و برای تازه‌خوری در بازار عرضه می‌کنند اما استان همدان بیشتر تولیدش را به صورت سیر خشک عرضه می‌کند.

تولید سالانه 50هزار تن سیر همدان
همدان با تولید سالانه حدود 40 هزار تن ، قطب تولید سیر کشور است و کیفیت این دردانه های سفید تا جاییست که موجب شده سیر این استان در جهان نیز مشهور شود.
"معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی همدان" می گوید: " امسال حدود 2 هزارو 800 هکتار از اراضی استان زیر کشت سیر است که بیش از 40 هزار تن سیر در همدان برداشت شد."

محمد شهرام پرورش با بیان اینکه سیر محصول پایدار استان است ادامه می دهد:"سال گذشته 2 هزارو117 هکتار سطح زیر کشت سیر بوده است".
در استان همدان 12 هزار نفر مستقیم و غیر مستقیم به تولید سیر مشغولند که با راه اندازی واحدهای فراوری و بسته بندی به چندین برابر افزایش می یابد.

روستای "سولان" مهد تولید سیر کشور
بیشترین سیر تولیدی استان مربوط به شهرستان همدان با تولید سالانه 21 هزار تن است که در این بین روستای سولان به علت قدمت بیش از صد ساله ای که در کار تولید سیر دارد از شهرت خوبی برخوردار است.
این روستا در الوندکوه غربی قرار دارد،آب وهوایش کوهستانی است و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن 3 هزار و۲۳۶ نفر است.
"مش یعقوب" یکی از سیرکاران این روستا با بیان اینکه از 15 سالگی در کار کشت سیر است می گوید:" سیر همدان به خاطر کیفیت و عطر و بوی خوبی که دارد بسیار معروف است".
او می افزاید:"قیمت هر کیلو سیر همدان بین ۷ هزار تومان تا 10 هزار تومان در زمین کشاورزی است و 15 هزار تومان تا 30 هزار تومان نیز در بازار به فروش می رسد".

گلایه های سیرکاران
اما وقتی پای دردل این سیرکاران نشستیم یک دل سیر گلایه داشتند.

 

"صفدری" یکی دیگر از کشاورزان این روستا با بیان اینکه به علت نبود صنایع تبدیلی مجبور هستیم سیر را سر زمین به دلال بفروشیم می گوید:" در روستا نیز نمی توانیم اقدام به فرآوری و پوست کنی کنیم زیرا به دلیل بوی تند از این کار منع شده ایم."
وی ادامه می دهد :" واسطه‌ها و دلالان بیشترین سود را از این محصول می برند ."

رنج دردانه سفید از نبود صنایع تبدیلی
همدان با تولید سالانه 4 و نیم تن محصول کشاورزی از قطب های کشاورزی در کشور محسوب می شود اما در صنایع تبدیلی لنگ می زند.
"حسن محمدی" "مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان" با بیان اینکه در استان 88 واحد شوری و ترشیجات وجود دارد می گوید: "بیش از 6هزار تن سیر تولیدی استان در این واحدها فرآوری می شود."
" حجت‌ا...حیدریان " ،مدیرعامل شرکت تعاونی سیرکاران و صیفی‌کاران همدان هم با بیان اینکه در همدان واحد فرآوری مناسبی در زمینه سیر وجود ندارد می گوید:" بیشتر سیر تولیدی استان به صورت خام به فروش می رسد."
"ابوالقاسم سوزنچی" یکی از کارشناسان حوزه کشاورزی استان نیز در خصوص وضعیت فرآوری سیر می گوید:"متأسفانه بیشتر فرآوری‌های سیر در همدان به‌صورت دستی و سنتی در روستاهای سولان و مریانج انجام می‌شود، به‌نوعی که یا سیر را به‌صورت دستی و سنتی جلوی آفتاب خشک و تبدیل به پودر سیر می‌کنند یا اینکه آن را تبدیل به ترشی می‌کنند که این وضعیت بازار هدف خاصی برای فروش ندارد."

 

با توجه به نیاز به توسعه یکی از مهم ترین مسائلی که توجه مسئولان و محققان را به خود معطوف داشته لزوم گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی است. در این زمینه صنایع تبدیلی با به کارگیری محصولات کشاورزی به عنوان مواد اولیه می‌تواند عاملی برای توسعه روستاها و استفاده بهتر از این محصولات تلقی شود.

نبود واحد تخصصی فرآوری سیر
"حسن محمدی" مدیر صنایع تبدیلی کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز با بیان اینکه واحدهای زیادی با حجم بالای مصرف سیر در استان وجود دارد،می گوید: " واحدی که به صورت تخصصی و عمده در زمینه فرآوری سیر کار کند، نداریم."
نبود صنایع تبدیلی و فرآوری سیر موجب رونق دلالی و واسطه گری شده است تا جایی که سیر همدان از سوی تاجران و واسطه ها در شهرهای شیراز و تبریز خریداری و پس از بسته بندی به کشورهای ترکیه، عراق و روسیه صادر می شود.
"آقای اکبر زاده" یکی از تاجران تبریزی است که می گوید:" سیرهای خریداری شده از همدان را در واحد خود بسته بندی و سپس آن را به کشورهای ترکیه ، روسیه و اکراین صادر می کند."

بسته بندی سیر همدان در سایر استانها
یکی از واسطه گران همدانی با بیان اینکه " برای صادرات سیر هیچ گونه مشکلی در بسته بندی محصول سیر نداریم" می گوید:" ما در اینجا می توانیم محصول سیر را در بسته بندی های 2کیلویی، 3کیلویی ،5کیلویی و به هر مقدار دیگر بسته بندی و ارسال کنیم."

"آقای مظاهری" با اشاره به اینکه ما طبق خواسته مشتری سیر ها را ارسال و بسته بندی می کنیم می افزاید: " علت اینکه شهرهای دیگر اقدام به بسته بندی مجدد سیر می کنند آنست که سیرهایی که از همدان ارسال می شود درجه یک است و آنان این سیر را با درجه و کیفیت پایین تر ادغام و مجدد بسته بندی و صادر می کنند".

سیر همدان هیچ برندی ندارد
با توجه به توانمندی های که استان در زمینه کشاورزی دارد صادرات این بخش می تواند سهم بسزایی در ایجاد ارزش افزوده داشته باشد. در این راستا یکی از جنبه‌های پراهمیت در صادرات که به میزان کافی در استان ما مورد توجه قرار نگرفته است، مبحث برندسازی و استفاده از راهبردهای شناخته‌شده آن به‌ویژه در مورد فرآورده‌های تبدیلی است.
از مزایای برندسازی می‌توان به بازاریابی محصولات جدید، حفظ موقعیت بازار، گسترش عرضه محصول، وارد شدن به عرصه‌های جدید غذایی و … اشاره کرد.

کالای دارای برند به راحتی قابل تشخیص است و اطلاعات مضاعفی درباره ویژگی‌های کالا ارائه می‌کند. همچنین برندسازی، به ارزش یک کالا می‌افزاید زیرا مشتری معتقد است کالای دارای برند از کیفیت بهتر یا ویژگی‌های بیشتری نسبت به کالای فاقد برند برخوردار است.
از دیگر ویژگی‌های برند، حس غروری است که به تولیدکننده دست می‌دهد چراکه در خلق یک هویت برند موفق بوده است.

نبود برندسازی در سیر همدان
"رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی همدان" نیز با اشاره به اینکه 35 درصد سیر کشور به دست تولیدکننده های همدانی تولید می شود میگوید:" علاوه بر فراوانی، خاصیت اسیدی، کیفیت این محصول را تا اندازه ای ارتقا داده که هیچ محصولی قدرت رقابت با سیر همدان را ندارد. "
"داود شعبانی" معتقد است :" سیر همدان در فقدان برندسازی و بسته بندی همچون 50 سال قبل به صورت فله ای عرضه می شود و با این شکل و شمایل نه تنها مشتری جذب نمی شود بلکه قدرت دافعه هم دارد."

سیر چینی رقیب سیر همدان
امسال سیر چینی توانسته در کشور عراق رقیب سیر ایرانی شود زیرا بسته بندی مناسب و زیبا سیر چینی در این کشور موجب شده این محصول نسبت به سیر همدان طرفداران زیادی پیدا کند.

 

تا زمانی که در کشور و در استان همدان محصولاتی مانند سیر، زعفران، سیب، پسته و سایر محصولات کشاورزی که به دیگر کشورهای دنیا صادر می‌شود فاقد بسته‌بندی و برچسب دهی مناسب و شکیلی که نشان‌دهنده مرغوبیت و کیفیت آن کالا باشد به نوعی فضا را برای کشورهای واسطه فراهم می‌کنیم تا با بسته‌بندی مناسب سود سرشاری را به جیب بزنند و محصول را با نام و عنوان کشور خود عرضه کنند ؛ نظیر آنچه سالهاست کشور اسپانیا با خرید زعفران خراسان بسته‌بندی این محصول در کشور متبوع خویش به انجام می‌رساند .

کاهش صادرات سیر همدان
سیر همدان مدتی است که چشم دوخته به صادرات، افزایش تولید را در پیش گرفته و در چند سال اخیر شاهد صادرات سیر به کشورهایی چون عراق، گرجستان، ترکمنستان و سایر کشورهای همجوار نیز بوده‌ایم اما گویی امسال این چراغ خاموش مانده است.
میزان صادرات سیر پارسال استان 21 هزار تن با ارز 17 میلیون دلار بوده است که امسال در 5 ماه نخست امسال به 6 و نیم تن رسیده است. بیشترین سیر صادراتی استان به کشورهای پاکستان و عراق بوده است.

کشت سیر همدان در پاکستان
کشور پاکستان نیز در سال گذشته خریدار سیر استان همدان بوده است اما امسال دیگر روی خوشی به این محصول نداشته است ، با پیگیری هایی که انجام دادیم متوجه شدیم پاکستانی ها سیر همدان را در کشور خود کشت کرده اند و دیگر نیازی به واردات سیر از ایران و همدان ندارند.
می خواستیم با اتاق بازرگانی استان همدان نیز گفتگویی درباره صادرات ، چالش ها و اقدامات انجام شده داشته باشیم که همان ابتدای کار با جواب مصاحبه نمی کنیم روبرو شدیم .

نقش تاثیرگذار رایزن های اقتصادی ایران در بازاریابی
" داریوش سرحدی " رئیس اداره تنظیم بازار جهادکشاورزی همدان تبلیغ فراسرزمینی برای سیر را چاره کار می داندو معتقد است:" این اقدام تنها از سوی رایزن های اقتصادی فعال در سفارتخانه های ایران در کشورهای مختلف ساخته است. "

وی می گوید:" معرفی توانمندی های بخش کشاورزی استان و محصول سیر و چاپ بروشور و برگزاری نمایشگاه و همایش های مختلف در کشورهای مختلف می تواند به هموار شدن راه صادرات سیر کمک کند."

50 درصد سیر تولید استان مازاد است
"منصور رضوانی‌جلال " رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با بیان اینکه 50 درصد سیر تولیدی استان مازاد است، می گوید:" در استان همدان ظرفیت خالی برای ایجاد واحدهای فرآوری سیر وجود دارد و سازمان جهادکشاورزی از اینگونه طرح‌ها حمایت می‌کند."

 

وی می افزاید:" پرداخت تسهیلات کم بهره در بخش های اشتغال فراگیر و روستایی و همچنین مشاوره و روان سازی کارهای اداری و اخد مجوز از جمله این حمایت ها است."
یکی از شاخه های اصلی توسعه اقتصاد ملی، استفاده از دانش و بهره مندی از فنّاوری جدید در راستای رفع مشکلات و معضلات موجود در حوزه صادرات کشاورزی است ؛ یکی از این فنّاوری ها، بهره مندی از پرتودهی است.

ضرورت پرتو دهی محصولات کشاورزی
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی استان همدان با بیان اینکه از 10 سال پیش تحقیقات در زمینه پرتو دهی سیر و سیب زمینی در استان آغاز شده است می گوید:" ما می توانیم به پرتو دهی به محصولات کشاورزی آن ها برای یک سال نگهداری کنیم."
آقای " اسدیان" با اشاره به اینکه با ایجاد یک سایت پرتو دهی در استان می توان غرب کشور را نیز پوشش داد" ادامه می دهد:" ذخایر ژنتیک گنج های حیات هستند که برای کشور بسیار حائز اهمیت هستند و نباید از این سرزمین خارج شوند."
پرتودهی گاما در صنایع، پزشکی و کشاورزی دنیا از دهه 1960 در دنیا عملیاتی شده است و هم اکنون بیش از 60کشور دنیا آنرا انجام می دهند.
تکنولوژی هسته‌ای در بخش کشاورزی، کاربردهای فراوانی دارد که از آن جمله می توان به ایجاد جهش در گیاهان به منظور دستیابی به صفات برتر و مطلوب و تولید ارقام جدید گیاهی، کنترل حشرات مضر از طریق روش سترون‌سازی و یا ضد عفونی، مبارزه با آفات انباری، کاهش ضایعات و افزایش زمان نگهداری محصولات کشاورزی و فرآورده‌های دامی، بهبود امور دامی و دامپزشکی، اندازه‌گیری و ردیابی عناصر ناپایدار (رادیوایزوتوپ) و پایدار در اندامهای مختلف گیاهی- خاک و آب، تعیین نیاز آبی در گیاهان و مدیریت تغذیه گیاهی و حرکت املاح و آلودگی های زیست محیطی در خاک و گیاه اشاره کرد.

کلام آخر
سیر استان همدان نیاز به برنامه‌ریزی مدون و تدوین استراتژی حضور در بازار داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی دارد ؛ نبود تولید مکانیزه، فقدان انبار ، صنایع تبدیلی،بسته بندی و سردخانه فنی برای نگه‌داری این محصول، نبود بنگاه‌های فعال اقتصادی برای عرضه و صادرات محصول سیر همدان حداقل در بازارهای غرب آسیا سبب شده تا این گیاه که دارای کیفیت و مرغوبیت و کمیتی بی‌نظیر در سطح جهان است همچنان در انزوا به سر ببرد.