پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب
نوروز در فرهنگ آذربایجان
نوروز یکی از اعیاد بزرگ ایرانیان و همچنین کشورهای همجوار است با مجموعه‌ای از رسم‌ها و سنت‌ها خود جوش مردمی، که قرن‌ها خود را زنده نگه داشته است.
به گزارش با خبرگزاری صداوسیما مرکز آذربایجان غربی، نوروز یکی از اعیاد بزرگ ایرانیان و همچنین کشورهای همجوار است با مجموعه‌ای از رسم‌ها و سنت‌ها که قرن‌ها خود را زنده نگه داشته است، به طوری که در برخی از روایات اسلامی هم به لحاظ قدمت، هم به جهت گرایش به پاکیزگی و نظافت جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ ایرانیان و مسلمانان پیدا کرده است.نوروز در واقع ترکیبی است از آیین‌ها و سنت‌ها؛ آیینی مرکب از آفرینش انسان و طبیعت، جشن جهان و روز شادمانی آسمان و زمین است.
سازمان ملی یونسکو در تعریف نوروز چنین آورده است: نوروز نخستین روز است از فروردین ماه و از این جهت این روز را روز نو نام کرده اند زیر پیشانی سال است.
سپهر فر معاون میراث فرهنگی استان با اشاره به آیین نوروز در فرهنگ آذربایجان غربی می‌گوید: بیشتر مردم شهر‌های مختلف و روستا‌های استان تدارک نوروز را از دو هفته مانده به پایان سال آغاز می‌کنند، طبق سنت‌های متداول زنان در این روز‌ها اسباب و اثاث خانه را جا به جا کرده و دست به خانه تکانی می‌زنند.
گردگیری، زودن ناپاکی و نا امیدی از خانه‌ها و دل‌ها
در آذربایجان غربی از اواسط اسفندماه، خانه‌ها گرد و غبار یک ساله را با آیین خانه تکانی از رخسار می‌زدایند و رنگ و بوی تازه‌ای می‌گیرند. وسعت این رسم که در منطقه به "هیس آلماق" موسوم است آن چنان در یکی دو هفته مانده به عید بیشتر می‌شود که گاهی به مشکل کمبود و قطع آب آشامیدنی شهری منجر می شود.
بایرام سوفراسی (سفره سنتی عید) و تحویل سال
گستردن سفره هفت سین در میان مردم آذربایجان غربی خصوصا در روستا‌ها آن طور که امروزه رواج یافته چندان معمول نبود و تنها باز کردن سفره عید با محتویاتی مانند:میلاخ (آونگ)، حلوای محلی (دوشاب)، پادداخ (چسفیل) انواع تنقلات و شیرینی‌های محلی، سیب سرخ، سکه، سرکه، بلغور، برنج، سبزه که با دانه‌های چسفیل تزیین شده و ... اکتفاه می‌شد.
هر چند حتی امروز هم می‌توان ردپای این سنت قدیمی را در میان خانواده‌های پای بند آیین‌های کهن پیدا کرد.اغلب خانواده "بایرام سوفراسی "در اتاق مهمان پهن می‌کردند و هر مهمانی که از راه می‌رسید پای آن می‌نشست و صاحبخانه از آن پذیرایی می‌کرد.
سبزه رویاندن که معمولا از گندم، عدس، جو و سایر روییدنی‌ها انجام می‌گرفت یکی دو هفته مانده به عید به وسیله زنان خانواده مهیا می‌شد و این سبزه در خانه به عنوان مظهر رویش و سرسبزی باقی می‌ماند و در سیزدهم نوروز به دامان طبیعت یا در آب روان رها می‌شد.
ماندن سبزه عید در خانه بعد از سیزده بدر در افواه مردم شگون ندارد و به نوعی می‌توان گفت که رها کردن سبزه نوروزی در آب روان به معنای جریان زندگی و حیات دوباره جانداران است.
مردم آذربایجان غربی، در جریان عید و شادی، آیین‌های دینی و مذهبی را فراموش نکرده اند، هنوز در جای جای آذربایجان غربی رسم گرفتن اولین دریافتی، به عنوان برکت سال از بین صفحات قرآن کریم رایج است.
قبل از تحویل سال نو، پدر و یا بزرگ خانه به تعداد افراد خانوار اسکناس‌هایی را در درون صفحات قرآن مجید قرار می‌دهند و با تحویل سال و خواندن دعای تحویل سال افراد خانه اولین دریافت نقدی خود را در سال جدید از قرآن کریم می‌گیرند و اعتقاد دارند این به کارشان در سال جدید برکت می‌دهد. عارافات آخشامه
در اعتقادات مسلمانان استان، آخرین روز سال به (عارافات آخشامه) معروف است. طبق رسم معمول روز
قبل از عید اعم از اعیاد مذهبی مانند عید فطر، و قربان یا اعیاد ملی در آخرین پنج شنبه‌ی سال و روز قبل از تحویل باید به زیارت اهل قبور رفته و برای آمرزش گناهان آنها فاتحه‌ای می‌خوانند.تکم چی لر، بشارت دهندگان فصل بهار و عید نوروز
یکی از رسم‌های پیشواز از ایام نوروز رسم «تکم گردانی» است؛ تکم گردانی یکی از آین‌های منطقه‌ای و مشترک در مناطق ترک زبان است که معمولا ما بین دو چهارشنبه آخر سال و به استناد روایات محلی گاهی هم پس از تحویل سال انجام می‌شده است، ولی با توجه به نزدیکی اجرای آن به ایام نوروز، می‌توان گفت که اجرای آن بی مناسبت با فرا رسیدن ایام خجسته‌ی نوروز و پیشواز از آن نبوده است.
عیسی عزیز نژاد پژوهشگر و مردم شناس گفت: در آذربایجان غربی تکم چی‌ها به طور نمادین بزی را از جنس پارچه و قطعات چوبی ساخته و پوست سیاه رنگ بزغاله‌ای را هم بر روی آن کشیده و دوشاخ نیز بر سرش تعبیه می‌کردند و پارچه‌ای سرخ رنگ به نشانه شادی و گرمی نیز بر پشت تکم می‌انداختند.
وی افزود:هم چنین زنگوله‌ای بر گردن و مهره‌های دور کننده بد نظر بر روی شال، و زنگوله‌ای بر گردن از زیر شکم دسته‌ای چوبی بر آن تعبیه کرده و آن را از سوراخ تخته‌ای مستطیل شکل یا گرد عبور داده و در نتیجه امکان حرکت و رقصاندن آن برای تکمچی میسر می‌شد.عزیر نژاد ادامه داد:تکم چی به اتفاق همراه خود (توربا چکن/توبره کش) وارد روستا شده و از یک سوی ده، شروع به اجرای مراسم می‌کرد.
این پژوهشگر می‌گوید:وی در حالی که بز نمادین چوبین (تکه) را می‌رقصاند، صدای زنگوله و اصابت پا‌های ثابت آن به سطح تخته همراه با سرودن اشعار دل نشینش، ریتم خاصی به نحوه‌ی اجرای این رسم می‌داد. اشعاری مانند نمونه‌های زیر که در نقاط مختلف استان آذربایجان غربی تقریبا دارای صورت‌های مشابهی است.
ولی امسال به خاطر ورود ویروس ناخوانده کرونا و شیوع سریع آن باید به خاطر حفظ سلامتی خود و دیگران کمی از این آداب و رسوم را محدود کنیم.در دید و بازدید عیدی می توانیم به جای رفت و آمد، با یک تلفن و یا استفاده از اپلکیشین های موبایلی به صورت تصویری از حال خوب همدیگر با خبر و عید را تبریک بگوییم.
امسال به خاطر شیوع بیماری کرونا، همه کارشناسان و متخصصان، مردم را از دید وبازدید عید منع کرده‌اند.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمهدی قریشی نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه ارومیه افزود: در دین مبین اسلام نسبت به صله ارحام تأکید بسیاری شده و آیات و روایات زیادی در این خصوص وجود دارد که نشان‌دهنده اهمیت آن است.
وی اضافه کرد: صله ارحام جزء اعمالی است که اگر انسان آن را به طور عمد ترک کند، علاوه بر قیامت در دنیا نیز دچار عقوبت خواهد شد.
وی بیان کرد: ولی در ایام عید نوروز امسال که به خاطر شیوع بیماری کرونا دید و بازدید صورت نخواهد گرفت، می‌توان با تماس تلفنی از حال اقوام و خویشاوندان باخبر شد.
نماینده ولی فقیه در آذربایجان‌غربی در ادامه با قدردانی از کادر درمانی بیمارستان‌ها اظهار کرد: کار درمان و پرستاری از بیماران کرونایی، اجر و ثواب مجاهدت در راه خداوند دارد و براساس روایتی از پیامبر اسلام اجر و پاداش پرستاری در روز قیامت همراه شدن با حضرت ابراهیم و عبور با سرعت از پل صراط است.
حجت‌الاسلام والمسلمین قریشی افزود: پزشکان نیز از این مجاهدت مستثنی نیستند و اجر و ثواب بسیاری در این مجاهدت نهفته‌است.
حتی امسال به خاطر این مهمان ناخوانده تمامی مرزهای استان و جاده ها و همچنین هتل ها و اقامت گاه ها از پذیرش مسافر و مهمان منع شده اند.
استاندار آذربایجان غربی با بیان اینکه ممنوعیت پذیرش مسافر در هتل ها و اقامتگاه های استان اعلام شده است گفت: با افرادی که به مسافران سوئیت یا اقامتگاه اجاره بدهند برخورد می شود.
شهریاری با اشاره به پویش ۲۹۱۴ گفت: برای قطع زنجیره انتقال شیوع کرونا ویروس پویش ۲۹۱۴ را آغاز شده است در این پویش از مردم عزیز درخواست می‌کنیم از ۲۹ اسفند امسال تا ۱۴ فروردین ۹۹ ضمن تعطیلی کسب و کار و ترددهای غیر ضروری در خانه بمانند.
محمد ابراهیمی رئیس نمایندگی وزارت خارجه در ارومیه گفت:براساس مصوبه ستاد استانی مدیریت و پیشگیری بیماری کرونا ویروس، مررزهای این استان با کشور ترکیه تا پانزدهم فروردین 99 بسته است و ترددهای مسافرتی در این مبادی انجام نخواهد شد، همچنین مرزهای تردد مسافرتی این استان با عراق و جمهوری آذربایجان تا اطلاع ثانوی بسته است.
او افزود: با توجه به اینکه در برخی شبکه های تلویزیونی ماهواره ای و گروه ها و شبکه های مجازی، تبلیغاتی مبنی بر برگزاری انواع کنسرت ها و فیستوالها در کشورهای همجوار صورت می گیرد لذا هموطنان و همشهریان لازم است که از موضوع بسته بودن مبادی مرزی اطلاع داشته و به این آگهی ها که بعضا دنبال کلاهبرداری و سو استفاده هستند توجه نداشته باشند.
جلیل جباری مدیرکل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری استان نیز با اشاره به بسته بودن مرزهای استان افزود: موضوع بسته بودن مرزها قبلا به صورت رسمی به همه دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری استان ابلاغ شده و این دفاتر هیچگونه فعالیتی در زمینه تبلیغات سفرهای برون مرزی، جذب و پذیرش مسافر ندارند و در صورت مشاهده، با متخلفین برابر با قانون برخورد خواهد شد.
مردم آذربایجان غربی سالیان سال است که به مهمان نوازی شهره هستند اما امسال بعداز شکست کرونا آماده میزبانی از مسافران هستند.
نظر شما