آفت دلال بر جان صنعت گل شاخه بریده کشور

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کهگیلویه و بویراحمد،صبح یکی از روزهای سرد پاییزی برای تهیه مصاحبه در حال ورود به 

دادگستری مرکز استان در شهر یاسوج بودم که مراجعه کننده ای ما را شناخت و با صدای بلند می گفت:آقای شبکه دنا،آقای شبکه دنا، به احترامش ایستادم، نامش احمد بود می گفت: 27 سال دارد و سالها با وجود داشتن مدرک لیسانس، کار درست و حسابی نداشت و از 3 سال پیش به توصیه یکی از دوستانش مبلغی وام از بانک دریافت کرده و وارد صنعت تولید گل شاخه بریده شده است.

احمد افزود: فرصت خوبی برای فردی مثل من بود که هم شغل ثابتی داشته باشم هم درآمد خوبی نصیبم شود و از اینکه توانسته بودم لقمه نانی برای 12 خانوار که مثل خودم بودند دست و پا کنم سر از پا نمی شناختم.

اما تلخی داستانم از به ثمر نشستن گلهای رز و فروش گل ها به نام من و به کام دلال شروع و سرانجام به دادگاه احضار شدم.

احمد حالا برای پرداخت معوقات تسهیلات بانکی به همراه ضامن هایش به دادگاه آمده بود.

التماس می کرد این موضوع از طیرق صدا و سیما پیگیری شود و حالا که خودش گرفتار شده آقای علویان را که تولید کننده گل و شرایطی مشابه خودش را داشت به ما معرفی کرد.

برای پیگیری و تکمیل داستان پس از هماهنگی با آقای علویان باید راهی تهران می شدیم چون گلهای سراسر کشور از جمله یاسوج در این شهر و در دو بازار امام رضا(ع) و بازار محلاتی به فروش می رفت.

همراه با این تولید کننده که محصول گلخانه اش را در یک دستگاه کامیون بارگیری کرده بود راهی سفر شدیم، پس از طی مسافت 750 کیلومتر ساعت 4 و 30 دقیقه صبح یک روز سرد پاییزی به بازار گل امام رضا(ع) در شهر تهران رسیدیم .

جمعیت زیادی از تولید کننده تا فروشنده و خریدار در انتظار باز شدن در بازار بودند.

هرکس با هر وسیله ای که توانسته بود  گل های شاخه بریده تولیدی گلخانه داران را به این بازار رسانده بود.

آقای رضایی از طریق صندوق عقب خودروی پژو 405،انصاری در جعبه اتوبوس،زرگانی با کامیون، غلامی با استفاده از باربند پیکان سواری و یکی دیگه هم با وانت محصولش را آورده بود، گلها مثل صاحبانشان رمقی نداشتند و بیشترشان پژمرده شده بود.

آقای زِرگانی که در کنار کامیونش در حال آماده کردن بساط چای و صبحانه بود می گفت: گلهایی که عصر دیروز از گلخانه ای در شهر دزفول خوزستان تحویل گرفتم همه خوش رنگ و لعاب بوده و زیبایی مسحورکننده ای داشتند و قابل مقایسه با الان نیستند.

ساعت 5 و 40 دقیقه با همهمه ای در جلوی در بزرگ بازار گل امام رضای تهران متوجه باز شدن بازار شدم.

علویان همراه با بار گل شهر یاسوج وارد بازار شد اما نگهبان با دیدن دوربین صدا و سیما از ورودمان جلوگیری کرد.

به ناچار بدون دوربین و به عنوان خریدار وارد بازار شدیم و با استفاده از گوشی همراه کارمان را شروع کردیم.

در بدو ورود سراغ یکی از خریداران رفتم، خودش را معرفی نکرد و گفت: گلها در این بازار به سرعت به فروش می رسند و  تاساعت 9 صبح گلی برای فروش وجود ندارد و راس ساعت 10 در بازار بسته می شود.

برای خرید گل به یکی از خریداران عمده مراجعه کردیم: سراغ گل یاسوج را گرفتم، گفتند فروخته شد به استان خوزستان و شهر اهواز، هر بسته 20 شاخه ای 85 هزار تومان به فروش رفت.

سراغ یکی دیگه رفتیم اون هم گفت: گل یاسوج هربسته 20 شاخه ای 100 هزار تومان به مازندران فروخته شد و تا ساعت 9 خبری از گلهای آقای علویان گلخانه دار یاسوجی در بازار نبود.

نکته عجیب تر این بود که بخشی از گلهای یاسوج به خریداری ازهمین شهر به چند برابر قیمت خرید فروخته شد!

خریدار آقای اکبری بود از او سوال کردم چرا اینجا و 750 کیلومتر دورتر دنبال محصولی که از شهر خودت آمده می گردی در حالیکه گل با قیمت مناسب تر و شاداب تری میخریدی ؟

درجوابمان در حالیکه از سئوالم عصبانی هم شده بود گفت: در شهر خودمان بازار توزیع گل وجود ندارد و نمی توانم از تولید کننده بخرم.

رستمی یکی از تولید کنندگان گل کشور که به همراه گل هایش از شیراز به این بازار آمده بود با بیان اینکه خریداران بازار تهران همگی دلالان بازار گل هستند گفت: پول گلها را دلالان یک هفته بعد به ما پرداخت می کنند در حالیکه همان ساعت اولیه گلها را میفروشند و حداکثر فردای همان روز پولش را دریافت می کنند.

رضا دیگر تولید کننده اهل ساری هم گفت: بعد از یک هفته که برای دریافت پول محصول با دلال تماس گرفتم گفت برای هر بسته 20 شاخه ای 30 هزار تومان عاید من شده است.

محمدی تولید کننده هم با بیان اینکه دلال هر شاخه گل را 4 هزار تومان و بیشتر هم می فروشد گفت: یک چهارم این مبلغ حدود هزار تومان و برخی مواقع تا شاخه ای 500 تومان برای تولید کننده باقی می ماند و سود اصلی برای دلال است.

ژیلا ضرغامی تولید کننده گل رز در یاسوج و کارآفرین کهگیلویه و بویراحمدی با بیان اینکه  دلالان عرصه را بر تولیدکنندگان گل رز تنگ کرده اند، می گوید: نبود بازار توزیع و فروش گل در هیچ یک از استانهای کشور و محدود شدن آن به 2 بازار در تهران موجب افزایش تعداد دلالان شده است.

فتحی دیگر تولید کننده از اصفهان هم معتقد است فاصله زمانی بین تولید تا مصرف از دیگر عوامل رشد این پدیده ناهنجار است.

حضور تولیدکنندگان و فروشندگان از دیگر استانهای کشور در بازارهای محلاتی و امام رضای تهران و اتفاق نظر همه آنها بر سیطره همه جانبه دلالان بر بازار گل ما را برآن داشت تا برای بررسی بیشتر و پی بردن به عمق ماجرا  و تکمیل سوژه به 5 استان دیگر هم سفر کنیم.

سفری چند هزار کیلومتری و خسته کننده به امید آنکه گره کور دلالیسم بازار گل گشوده شود.

شهر دزفول با زیست بوم زیبای جلگه‌ای،کوهپایه‌ای و کوهستانی در حاشیه رودخانه دز قطب تولید گل رز در ایران است.

بزرگترین تولید کننده گل رز در خوزستان گفت: آرزوی تولید کنندگان گل این است که بازاری در فاصله نزدیک وجود داشته باشد تا محصولشان را با خیالی آسوده و بدون واسطه ها تحویل خریدار بدهند و پول آنرا بدون دردسر و التماس دریافت کنند.

احسانی افزود: از 6 سال پیش تا الان تمام زندگی ام را در این گلخانه ریخته ام اما هنوز به مرحله سود دهی و بازگشت سرمایه نرسیده ام علتش فقط دلالهای خانه خراب کن بازار گل ایران هستند.

محمدی تولیدکننده بزرگ گل رز در شیراز هم می گوید: از 8 سال پیش تولید گل رز در 8 هکتار گلخانه را شروع کردم. از حدود 4 سال پیش به این طرف ورود گسترده دلالان، بازار ایران را نابود کرد و همه چیز را از ما گرفت. حق و توان اعتراض و مقابله با این مافیا که مرکزش درتهران است در توان امثال من نیست و نابودی آن اراده ای قوی و بزرگ می طلبد.

محمدی اضافه کرد:این شرایط مجبورم کرده که 4 هکتار از 8 هکتار گلخانه ام را تعطیل و 25 کارگر را از کار اخراج کنم.

اما استان اصفهان سابقه 40 ساله در تولید گل شب‌بو دارد و با تولید سالیانه 10 میلیون و 300 هزار گلدان گل شب‌بو رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داده و بیشترین تولیدکنندگان این نوع گل زینتی در خمینی‌شهر فعالیت می‌کنند.

لاریجانی از تولید کنندگان به نام و معروف اصفهان نیز گفت: گل به این زیبایی باید در بسته بندی های ویژه و در ظرف آب تا مقصد حمل شود تا از تازگی و طراوت آن کم نشود.

وی افزود: متاسفانه دلال ها اجازه نمی دهند گل را در شهر خودمان بفروشیم، آنها را به بازارهای تهران میفرستیم و مشتری های استانمان آنرا از دلالها می خرند و دوباره به همین شهر برای فروش حمل می کنند.

بزرگترین پایانه های صادراتی گل ایران در شهر محلات استان مرکزی ساخته شده که به دلیل بی توجهی ها فعالیتش نصف و نیمه است.

به گفته محسن زاده تولید کننده گل رز و گلهای زینتی در محلات علت بلا استفاده ماندن این پایانه، جلوگیری دلالها از ورود گل از دیگر مناطق کشور به این پایانه است که عملا آنرا بدون استفاده کرده است.

در ادامه برای تکمیل گزارش با یکی از دلالهای بازار محلات تماس گرفتیم و خود را به عنوان گلخانه دار معرفی کردم از او خواستم که برای فروش گل با او قراردادی منعقد شود.

آقای ع.خ در پاسخمان گفت: تاکنون با هیچ گلخانه داری قرارداد نبستیم و نخواهم بست و اگه قصد فروش گلهای خود را دارید باید با شرایطی که من تعیین میکنم کار بکنید، من به شما میگویم کی،کجا و چگونه گلها را تحویل بدهید.

رئیس اتحادیه گل‌فروشان اصفهان صادرات گل شاخه بریده رز از استان اصفهان به خارج کشور را در حد صفر اعلام کرد و گفت: در گذشته نه چندان دور صادرات انواع گل از استان اصفهان به کشورهای اوراسیا از جمله اوکراین و روسیه انجام می‌شد، اما اکنون هیچگونه صادرات گل از استان نداریم فقط به تهران صادر می‌شود. 

آقای دلال باشی با اشاره به رکود بازار گل از سال 91 تاکنون، بیان کرد: نخستین بحران اقتصادی سال‌ها پیش بود که با بزرگترین رکود فروش گل مواجه بودیم و پس از سال 91 به دلیل افزایش قیمت‌ ها در بازار ، رکود در بازار گل دوباره آغاز شد و همچنان نیز ادامه دارد.

به عقیده کارشناسان با وجود پتانسیل و مزیت های موجود در تولید گل و گیاهان زینتی در کشور، همواره چالش ها و نارسایی هایی در ساختار بازار و بازاریابی این محصولات مشاهده می شود.

نبود اطلاعات دقیق از شرایط بازار، شبکه حمل و نقل نامناسب و دوری بازار فروش از محل تولید، نبود تبلیغات و بازاریابی در خارج از کشور و نیز کمبود تسهیلات حمایتی از مهم ترین مشکلات و چالش های تولیدکنندگان این حوزه عنوان می شود.

به گفته کارشناسان، کشورهای حوزه خلیج فارس همچنین کشورهای اوراسیا از جمله روسیه و اکراین از بزرگترین وارد کنندگان و خریداران گل رز دنیا هستند.

به گفته مسئولان جهاد کشاورزی سالانه دو میلیارد و 800 میلیون گل شاخه بریده در کشور تولید می شود که نیمی از آنها به دلیل نبود بازار فروش و زیر ساختهای مناسب نگهداری حمل و نقل و صادرات  نابود می شوند که با حسابی سرانگشتی هر شاخه 2 هزار تومان رقمی معادل 2 هزار و 800 میلیارد تومان از دسترنج تولیدکنندگان گل شاخه بریده رز هلندی دور ریخته می شود.

علویان تولید کننده گل در کهگیلویه و بویراحمد گفت: یکبار برای صادرات گل به امارات اقدام کردم که همان یکبار برای همیشه پشیمان شدم.

وی افزود: به علت نبود شرایط و زیر ساخت صادرات حدود 36 ساعت در فرودگاه معطل ماندم و پس از آن گلهایم پژمرده شدند و خسارت جبران ناپذیری برایم باقی گذاشت.

معاون سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کهگیلویه و بویراحمد هم با اشاره به وجود ظرفیت‌های فراوان این استان برای صادرات محصولات کشاورزی گفت: با توجه به نبود زیرساخت‌های گمرک، بخش عمده‌ای از محصولات استان از طریق گمرک استان‌های دیگر به کشور‌های خارجی صادر می‌شود که این خود هزینه تولید کننده را بالا می برد و از طرف دیگر محصولات به روز که فاسد شدنی هستند را  نابود می کند.

دارا فرامرزی بیان کرد: سالانه ۲۱ میلیون گل رز شاخه بریده از ۱۸ گلخانه استان برداشت می‌شود که از این میزان گل می توان تا ۵ میلیون گل رز شاخه بریده را به خارج از کشور صادر کرد به شرطی که با فراهم کردن زیرساخت های صادرات، هم دست دلالان را از این بازار پرسود کوتاه و هم فرصت اشتغال را برای هزاران نفر فراهم کرد.

مدیرکل دفتر امور گلخانه و گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی در این خصوص گفت: انجمن گل رز در حال راه اندازی است و از همه گلخانه داران کشور درخواست می شود که در آن عضو بشوند.

آقای غلامرضا تقوی افزود: با راه اندازی این انجمن از این پس تمام تصمیمات کلان بازار گل در آن اتخاذ و بر اساس آن تصمیم گیری و ابلاغ خواهد شد.

وی درخصوص رشد دلالیسم در بازار گل ایران و آسیب های جبران ناپذیر این پدیده شوم بر اشتغال و تولید اضافه کرد: برای قطع دست دلالان می بایست بخش خصوصی به کمک دولت بیاید تا بتوانیم با مهیا کردن زیر ساختهای مورد نیاز صادرات جلوی این آفت را بگیریم.

آقای تقوی افزود: در پی آن هستیم تا با برنامه ریزی مدون در استانهای تولید کننده ، بازارهای فروش گل ایجاد شود تا از این طریق ضمن کاستن فاصله بازار تولید تا مصرف فرصت را از دلالان بگیریم که این خود می تواند در رشد وتازه ماندن گل های رز تولیدی در بازار، حرکتی اصولی قلمداد شود.

مدیرکل دفتر امور گلخانه و گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به منویات رهبر معظم انقلاب بر حذف اقتصاد نفتی و رونق تولید ادامه داد: ارزش هر 100 شاخه گل صادراتی معادل یک بشکه نفت است که می تواند جایگزین مناسبی برای صادرات نفت باشد.

وی با بیان اینکه ایران هفدهمین تولید کننده و یکصد و هفدهمین مصرف کننده گل رز در دنیا است گفت: حجم تولید سالانه گل در کشور، لزوم توجه جدی به این صنعت و صادرات آن را به منظور ارز آوری و افزایش اشتغال دوچندان کرده است.

فعالان حوزه کشاورزی استانهای فارس،بوشهر،کهگیلویه و بویراحمد، اراک،خوزستان و کردستان که در این سفر توانستیم با آنها گفتگو کنیم معتقد بودند: حمایت از تولیدکنندگان به خصوص در بخش کشاورزی در حد حرف باقی مانده است و برخی مسئولان به هیچ وجه پای‌بند تصمیماتی که در نشست‌ها گرفته می‌شوند، نیستند.

همگی آنها از مسئولان خواستند با اتخاذ تدابیری سعی در حذف دلالان کنند و برای یک بار هم که شده تصمیمی گرفته شود که ضمن توسعه صنعت تولید گل در کشور سرمایه گذاران و گلخانه داران به آینده شغل خود امیداوار شوند.