آزادسازی خرمشهر؛ تحقق آرزوی یک ملت

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، عملیات بیت‌المقدس یکی از مهم‌ترین عملیات‌های دفاع مقدس است که بعد از عملیات‌های ثامن‌الائمه، طریق‌القدس، فتح‌المبین برای آزادسازی مناطق جنوبی تحت تصرف دشمن انجام شد.

در این عملیات که مدت ۲۵ روز به طول انجامید، نیرو‌های مسلح ایران اسلامی متشکل از ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توانستند بیش از ۵ هزار کیلومتر از اراضی جنوب کشور را به ویژه شهر خرمشهر را به آغوش وطن بازگردانند.

در این عملیات گسترده بیش از ۱۹ هزار نفر از نیرو‌های بعثی به اسارت سپاه اسلام درآمدند و استعداد زیادی نیرو‌های دشمن بعثی اعم از نیروی پیاده و مکانیزه منهدم شدند.

این گزارش به نقل از دفاع پرس به مراحل دوم تا چهارم عملیات بیت‌المقدس و نتایج به دست آمده این عملیات به طور ویژه می‌پردازد.

 

مرحله دوم عملیات بیت‌المقدس در ساعت ۲۲ و ۱۵ دقیقه ۱۶ اردیبهشت سال ۶۱ آغاز شد و رزمندگان جان برکف و عاشق ولایت قرارگاه فتح و قرارگاه نصر با اجرای یک عملیات سریع و شجاعانه، ضمن در هم شکستن و انهدام نیرو‌های عراقی در غرب جاده خرمشهر اهواز تا مرز مشترک ایران و عراق به یک پیروزی بزرگ دست یافتند و بخشی از مرز ایران اسلامی در غرب تا منطقه گرم دشت را تصرف و امنیت آن را تامین کردند و پاتک‌های عراق نیز در روز‌های هفدهم و هجدهم اردیبهشت ۶۱ به نتیجه‌ای نرسید. در این مرحله از عملیات بیش از ۳ هزار نفر از نیرو‌های عراقی کشته یا زخمی شدند و به ۱۱ تیپ عراقی بین ۲۵ تا ۸۰ درصد آسیب وارد شد.

از مهم‌ترین آثار این مرحله از عملیات ایجاد وحشت در نیرو‌های عراقی بود؛ چراکه آن‌ها از محاصره شدن و به دام افتادن در منطقه شمال کوشک، طلاییه تا جنوب رودخانه کرخه کور به شدت واهمه داشتند؛ لذا ارتش متجاوز عراق از روز هجدهم اردیبهشت سال ۶۱ با یک عقب‌نشینی سریع و فرار از منطقه، بخش وسیعی از خاک جمهوری اسلامی ایران را رها کردند و یگان‌های قرارگاه قدس در روز نوزدهم اردیبهشت به پاسگاه کیان دشت در جنوب هویزه و به جفیر و پادگان حمید رسیدند و جاده اهواز خرمشهر به طور کامل در تصرف رزمندگان اسلام قرار گرفت. 

ژاندارمری ناحیه خوزستان نیز پاسگاه یزدنو، کیان دشت، ساسان، اشکان، برزگر، خاتمی و شهابی در منطقه یزدنو، هویزه تا کوشک و طلاییه را پس از ۱۹ ماه اشغال توسط دشمن بعثی تصرف کرد و نیرو‌های ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران در پاسگاه‌های مرزی استقرار یافتند. 

در این مرحله از عملیات، حدود ۴۰۰ کیلومتر مربع توسط قرارگاه‌های فتح و نصر تا رسیدن به مرز آزاد شد و حدود سه هزار و ۹۰۰ کیلومترمربع بر اثر عقب نشینی ارتش متجاوز عراق از مناطق جنوب رودخانه کرخه کور، یزدنو، هویزه و حمید در اختیار رزمندگان جمهوری اسلامی قرار گرفت و ۱۵۲ کیلومتر از مرز جمهوری اسلامی نیز آزاد شد. تعداد کل اسرای عراقی از شروع عملیات بیت المقدس تا این مرحله بیشتر از پنج هزار نفر بود.

 

مرحله سوم عملیات بیت المقدس در ۱۹ اردیبهشت در منطقه شمال شلمچه به منظور تصرف شلمچه و محاصره شرق محاصره خرمشهر شروع و پیروزی‌هایی در این مرحله حاصل شد؛ اما به دلیل مقاومت سنگین دشمن و پاتک‌های بی‌وقفه آنان شلمچه تامین نشد و عملیات برای تامین و آزادسازی خرمشهر و مابقی مرز‌های جمهوری اسلامی که در حدود ۱۰ کیلومتر بود ادامه یافت.

 

طولانی شدن مدت عملیات، تلفات وارد شده، پایداری سرسختانه، تقویت دشمن بعثی عراق و علت‌های دیگر وضعیتی را به وجود آورده بود که با توان رزمی و نیرو‌های موجود، ادامه تک در مرز و پیشروی در شرق بصره امکان‌پذیر نبود. فرماندهی مشترک قرارگاه کربلا تصمیم گرفته بود که ابتدا کار آزاد کردن خرمشهر را یکسره کند و بعد به تهدید شرق بصره بپردازد؛ بنابراین راهکار انتخابی خود را در مقایسه با سایر راهکار‌های پیشنهادی با شرایط و واقعیت موجود در صحنه نبرد، عملی‌تر و منطبق‌تر دانسته و اجرای آن را ترجیح داد.

بیست و هفتم اردیبهشت سال ۶۱ هیجان افکار عمومی در کشور درباره آزادی خرمشهر به اوج خود رسید و اعلامیه‌های ستاد تبلیغات جنگ نیز آنچنان به این هیجان دامن می‌زد که مردم تصور می‌کردند ظرف نیم ساعت آینده خرمشهر آزاد خواهد شد. به کرات از روزنامه‌ها و به قرارگاه کربلا تلفن می‌شد و سوال می‌کردند که آیا برای درج خبر آزادی خرمشهر در روز جاری در صفحات اول خود جای خالی بگذارند یا نه؟ از طرف دیگر رادیو عراق در مورد دفاع حمله‌های ایران و پیشروی نیرو‌های عراق اخباری را منتشر می‌کرد و این خبر‌ها همراه با تاخیر در آزادی خرمشهر بذر شک و تردید را در اذهان عمومی نسبت به آزادسازی‌های انجام شده می‌کاشت. خلاصه اینکه قرارگاه کربلا برای آزادسازی هرچه سریعتر خرمشهر از جانب افکار عمومی تحت فشار قرار گرفته و در تلاش بود که عملیات آزادسازی خرمشهر را که دیگر به یک آرزوی ملی تبدیل شده بود هر چه زودتر جامه عمل بپوشاند.

پس از ۱۰ روز از دومین تلاش نیرو‌های ایرانی برای فتح خرمشهر می‌گذشت در ساعت ۲۲ و ۳۰ دقیقه اول خرداد سال ۶۱ سومین تلاش آفندی قرارگاه کربلا به منظور آزادسازی خرمشهر آغاز شد در برابر حمله سریع و غافلگیرانه رزمندگان جمهوری اسلامی ایران نیرو‌های عراقی دچار وحشت و سردرگمی شدیدی شدند و نتوانستند عکس العمل مناسبی انجام دهند و ارتباط یگان‌های متجاوز بعثی با یکدیگر قطع شد. نیرو‌های دشمن بعثی عراق تحت فشار شدید رزمندگان ایران اسلامی، به پشت نهر عرایض و نهر خین عقب رانده شدند.

با تصرف جاده مرزی پاسگاه خین و پاسگاه مرزی، امکان ارتباط زمینی دشمن بعثی با خرمشهر قطع شد و خرمشهر در عمل به محاصره نیرو‌های مسلح ایران درآمد. در برابر حمله سریع و غافلگیرانه نیرو‌های ایرانی، دشمن بعثی دچار وحشت و سرگردانی شدید شد و نتوانست عکس العمل مناسبی نشان دهد. فرار افسران و درجه داران و سربازان عراقی از منطقه خرمشهر نیز گویای از هم پاشیدگی سازمان یگان‌های دشمن بعثی در خرمشهر بود.

 

نتیجه عملیات روز دوم خرداد بسیار درخشان بود و می‌توان گفت که قرارگاه کربلا به هدف اصلی خود یعنی احاطه کامل خرمشهر رسیده و این شهر بدون تردید در آستانه آزادسازی قرار گرفته بود.

در حالی که نیرو‌های متجاوز در خرمشهر در محاصره کامل قرار گرفته و دست به فرار و تسلیم زده بودند، رادیو عراق در اخبار فارسی خود مدعی مقاومت شدید نیرو‌های عراقی در خرمشهر می‌شد!

خرمشهری که ساعت ۱۶ روز ۴ آبان سال ۵۹ پس از ۳۵ روز پایداری و مقاومت به اشغال ارتش متجاوز عراق در آمده بود تا ساعت ۱۴ و ۲۰ دقیقه سوم خرداد سال ۶۱ پس از ۱۹ ماه اسارت به دست فرزندان غیور ایران اسلامی که برای رهایی از شهر از چنگال متجاوز سر از پا نشناخته و از جان خود مایه گذاشته بودند، آزاد شد.

خرمشهر به طور کامل تصرف شد و پرچم سه رنگ جمهوری اسلامی ایران بر فراز مسجد جامع و پل تخریب شده آن به اهتزاز درآمد. خبر رعد آسای آزادی خرمشهر به سرعت در همه جا پیچید موج عظیمی از هیجان و خوشحالی، سراسر ایران اسلامی را فرا گرفت و مردم در خیابان‌ها با روشن کردن چراغ‌ها و به صدا درآوردن بوق خودرو‌های خود، به انتشار این خبر و جشن و پایکوبی پرداختند و غرور این ملت بزرگ که با تجاوز بعثی‌های عراق و اشغال خرمشهر جریحه‌دار شده بود با همت و غیرت فرزندان فداکار این کشور اعم از ارتش سپاه بسیج و جهاد التیام یافته و شعار خرمشهر ما می‌آییم واقعیت یافت و این شهر لاله گون که با اشغال عراقی‌ها خونین شهر نام گرفته بود، دوباره به آغوش وطن بازگشت.

 

در پایان این عملیات به طور کلی در نهایت ۵ هزار و ۴۰۰ کیلومتر مربع از خاک مقدس میهن اسلامی به انضمام خرمشهر پس از ۱۹ ماه اشغال کامل به آغوش وطن بازگشت و خطوط مرزی از شلمچه تا شمال طلاییه نیز تأمین شد.

پادگان حمید و محور اهواز و خرمشهر نیز به تصرف نیرو‌های خودی در آمد و شهر هویزه نیز آزاد شد.

 در عملیات بزرگ و سرنوشت‌ساز آزادسازی خرمشهر پشتیبانی پرحجم انواع آتش‌های هماهنگ شده و سنگین هواپیما‌های نیروی هوایی با بالگرد‌های هوانیروز توپخانه‌ای توانمند نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی همراه بود که موجب انهدام هواپیماها، بالگردها، مواضع مستحکم و ادوات زرهی و خودروی دشمن شد و مسیر طراحی منسجم و موفق نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در راستای پیشروی رزمندگان اسلام تسهیل شد.

اقدامات انجام شده کمک بسیار شایانی در مسیر رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده از سوی فرماندهان ایفا کرد، به طوری که در پی تعقیب نیرو‌های متواری شده دشمن آنان مجبور به عبور از رودخانه اروند شدند و تعداد زیادی از بعثی‌های عراقی در هنگام فرار به هلاکت رسیدند. سرهنگ سعید پورداراب فرمانده تیپ ۳ لشکر ۲۱ پیاده عمل کننده در محور شلمچه برای محاصره و آزادسازی خرمشهر در عملیات بیت المقدس اظهار می‌دارد: حدود هزار و ۹۰۰ نفر از فراریان بعثی عراق که قصد گریز از محاصره سلحشوران ایرانی و عبور از رودخانه اروند را داشتند به علت پهنای زیاد و جزر و مد رودخانه اروند و تعقیب رزمندگان ارتش اسلام در آب غرق شده و اجسادشان تا چند روز روی رودخانه اروند تا ساحل شمالی جزیره بوبیان کویت مشاهده می‌شد. در این عملیات بسیاری از نیرو‌های عراقی مستقر در خرمشهر به اسارت رزمندگان ارتش اسلام درآمدند.

در این عملیات به طور کلی دو لشکر عراقی منهدم شد و به شش لشکر دشمن نیز بین ۲۰ تا ۶۰ آسیب جدی وارد شد. درصد دوم تلفات انسانی دشمن بیش از ۱۶ هزار نفر کشته و زخمی و حدود ۱۹ هزار اسیر بود.

این عملیات همچنین سرنگونی ۵۳ هواپیما و ۳ بالگرد را به همراه داشت و در حوزه انهدام لجستیک دشمن نیز، ۵۵۰ دستگاه تانک و نفربر، ۵۰ دستگاه خودرو، ده‌ها اراده توپ و مقادیر زیادی از انواع جنگ افزار و مهمات دشمن منهدم و از بین رفت.

در عملیات بیت‌المقدس حدود۵۵۰ دستگاه تانک و نفربر ۵۰ دستگاه خودرو ۱۰ اراده توپ و مقادیر زیادی از انواع جنگ افزار و مهمات به غنیمت رزمندگان ایران اسلامی درآمد.