نگاهی به تحريم‌های ضد ايرانی آمریکا

پژوهش خبری صدا وسیما: تحريم ­هاي آمريکا عليه ايران فارغ از نهاد تحریم ­کننده به دو دسته تحریم ­های اولیه و ثانویه تقسیم می ­شود؛

تحریم­ های اولیه: درصورتی‌که تحریم تنها به روابط دو کشور مربوط شود، به‌طوری‌که کشوری از برقراری تجارت یا تبادل خدمات یا سایر روابط اقتصادی و اجتماعی با کشور دیگری امتناع نماید، این تحریم اصطلاحاً «تحریم اولیه» یا ابتدایی که دامنه شمول آن محدود می‌باشد، خوانده می‌شود. به‌طور مثال کلیه مقرراتی که تاکنون اتحادیه اروپا در خصوص اعمال محدودیت علیه شرکت­ های اروپایی به‌منظور فعالیت در داخل ایران وضع نموده، در زمره تحریم ­های اولیه قرار می ­گیرد. در آمریکا، این تحریم­ ها عمدتاً مبتنی بر فرمان ­های اجرایی رئیس‌جمهوری آمریکا می ­باشد.

تحریم­ های ثانویه: گاهی کشوری ممکن است دامنه تحریم را گسترش داده و از برقراری روابط بازرگانی، مالی و سایر روابط با سایر کشورهایی که با کشور مورد تحریم دارای روابط می‌باشند خودداری نماید؛ اصطلاحاً به این نوع تحریم، «تحریم ثانویه» می­ گویند. نمونه بارز آن را در خصوص اعمال تحریم­ های ایالات‌متحده علیه شرکت­ هایی که در طی سالیان اخیر با ایران در حال تعامل اقتصادی بودند؛ شاهد بودیم. 

ـ تحریم‌هایی که بر اساس قوانین مصوب کنگره آمریکا وضع شده‌اند؛

بخش عمده ­ايي از تحريم­ هاي ايران مربوط مي ­شود به مصوبات کنگره آمريکا . طبق قوانین ایالات متحده، رئيس جمهور می‌تواند اجرای هر قانونی از کنگره را به مدت 6 ماه به تاخیر بیاندازد اما آن چه توسط کنگره تصویب شده و قانونی مدون است ، برای فسخ نیازمند تایید مجدد کنگره می‌باشد^[1] که بیشتر قوانین تاثیرگذار بر اقتصاد ایران، از این دست قوانین است که به شرح زير است:

یادآوری این نکته خالی از فایده نیست که از ابتدای سال 96 تاکنون آمریکا سه تحریم جدید که دوتای آنها به برنامه موشکی و سومی در خصوص مسائل حقوق بشری ایران است به تحریم­ های پیشین افزوده است.[2]  

ـ نگاهی گذار به طرح تحریم­ های جامع موسوم به اس 722- قانون مبارزه با فعالیت ­های ثبات زدایي ایران در سال 2017

 این طرح را که عنوان اصلی آن "قانون مبارزه با فعالیت­ های ثبات زدای ایران در سال 2017 " است، می­توان جدی‌ترین و جامع­ ترین قانون تحریمی ایالات متحده آمریکا پس از اجرای برجام دانست.( این درحالی است که طبق برجام ، آمریکا و کشورهای غربی موظفند با حسن نیت از اقداماتی که موجب بازگشت تحریم ­ها و موجب ایجاد مشکل بر سر آزادی تجارت و اقدامات اقتصادی ایران شود خودداری کنند.[3]) این طرح به صورت کلی از 12 بخش تشکیل شده است و رییس جمهور ایالات متحده آمریکا را موظف به شناسایی دایره وسیعی از فعالیت‌های ایران در حوزه منطقه، حوزه تسلیحاتی و حقوق بشر و اعمال تحریم ­های جدی و موثر بر افراد و نهادهای دخیل در این حوزه را می ­کند. نگاهی کوتاه به لیست این فعالیت­ ها نشان می­ دهد که جهت گیری اصلی این طرح علاوه بر احیای برخی از تحریم­ های پیش از برجام در قالب­های جدید، فشار بر توانمندی دفاعی ایران و از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.

( نکته: قطعنامه 1929 شورای امنیت که در 19 خرداد 1389 به تصویب رسید از دولت‌ها می‌خواست تمام محموله‌های هوایی و دریایی که به ایران فرستاده می‌شود یا از آن خارج می‌شود را در فرودگاه‌ها، بنادر و آب‌های قلمروی خود در صورتی که بر این باور باشند که آن محموله‌ها حاوی مواد اتمی، موشکی یا نظامی ممنوع اعلام شده است، بازرسی کنند.)

 پژوهش خبری // پژوهشگر: مرتضی هوشیار

 --------------------

[1] ـ تحريم ­هاي آمريکا عليه ايران فارغ از نهاد تحریم ­کننده به دو دسته تحریم ­های اولیه و ثانویه تقسیم می­شود؛

تحریم­ های اولیه: درصورتی‌که تحریم تنها به روابط دو کشور مربوط شود، به‌طوری‌که کشوری از برقراری تجارت یا تبادل خدمات یا سایر روابط اقتصادی و اجتماعی با کشور دیگری امتناع نماید، این تحریم اصطلاحاً «تحریم اولیه» یا ابتدایی که دامنه شمول آن محدود می‌باشد، خوانده می‌شود. به‌طور مثال کلیه مقرراتی که تاکنون اتحادیه اروپا در خصوص اعمال محدودیت علیه شرکت ­های اروپایی به‌منظور فعالیت در داخل ایران وضع نموده، در زمره تحریم ­های اولیه قرار می­ گیرد. در آمریکا، این تحریم ­ها عمدتاً مبتنی بر فرمان­ های اجرایی رئیس‌جمهوری آمریکا می­ باشد.

تحریم ­های ثانویه: گاهی کشوری ممکن است دامنه تحریم را گسترش داده و از برقراری روابط بازرگانی، مالی و سایر روابط با سایر کشورهایی که با کشور مورد تحریم دارای روابط می‌باشند خودداری نماید؛ اصطلاحاً به این نوع تحریم، «تحریم ثانویه» می­گویند. نمونه بارز آن را در خصوص اعمال تحریم ­های ایالات‌متحده علیه شرکت­ هایی که در طی سالیان اخیر با ایران در حال تعامل اقتصادی بودند؛ شاهد بودیم.

[2]ـ  تحریم ­های موشکی وزارت خزانه ­داری آمریکا بر ضد ایران 04/ 01/ 96 – تحریم ­های حقوق بشری وزارت خزانه­ داری آمریکا بر ضد ایران 25/ 01/ 96 - تحریم ­های موشکی وزارت خزانه ­داری آمریکا بر ضد ایران 28/ 02/ 96

[3] ـ در بند 26 برجام آمده است: «ایالات متحده، با حسن نیت، نهایت تلاش خود را برای دوام این برجام و پیشگیری از ایجاد تداخل در تحقق متمتع شدن ایران از لغو تحریم‌های مشخص‌شده در پیوست دو به عمل خواهد آورد. دولت ایالات متحده، در چارچوب اختیارات قانونی رئیس جمهور و کنگره، از بازگرداندن یا تحمیل مجدد تحریم‌های مشخص‌شده در پیوست 2 که اعمال آنها را وفق این برجام متوقف کرده است، خودداری می‌نماید، فارغ از فرآیند حل و فصل اختلافات پیش‌بینی شده در این برجام».

بند 29 توافق هسته‌ای هم تصریح دارد: «اتحادیه اروپایی و دولت‌های عضو و همچنین ایالات متحده، منطبق با قوانین خود، از هرگونه سیاست با هدف خاص تأثیرگذاری خصمانه و مستقیم بر عادی‌سازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران، در تعارض با تعهداتشان مبنی بر عدم اخلال در اجرای موفقیت آمیز این برجام خودداری خواهند کرد».