اختلافات آمریکا و اروپا؛ فراتر از تصور

با نزدیک شدن زمان پایان مهلت یک ماهه ترامپ برای مستثنی شدن اروپا از تعرفه گذاری بر فولاد و آلومینیوم، اعتراض های رهبران اروپا از رئیس جمهور آمریکا ابعاد تازه ای یافته است.
آنگلا مرکل صدراعظم آلمان دیروز اعلام کرد اروپا مصمم به پاسخ به مالیات های آمریکا است.
امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه نیز پنجشنبه شب در گفتگوی تلفنی با دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا گفت تصمیم او برای اعمال تعرفه های گمرکی بر واردات فولاد و آلومینیوم از اتحادیه اروپا «غیرقانونی و اشتباه» است. کاخ الیزه در بیانیه ای با اعلام این خبر افزود مکرون در گفتگو با ترامپ تاکید کرد اتحادیه اروپا به تصمیم ترامپ «به روشی قاطع و مناسب» پاسخ خواهد داد.
وی اضافه کرد: «این تصمیم با حقوق تجارت بین الملل سازگاری ندارد ... یعنی غیرقانونی است.»
این واکنش مقامات اروپایی در پی تصمیم آمریکا برای اعمال تعرفه های بیشتر برصادرات فولاد اروپا بوده است. این اقدام را ویلبر راس وزیر بازرگانی آمریکا روز پنج شنبه اعلام کرد و به ماه ها تردید درباره اعمال شدن یا نشدن تعرفه های جدید بر صادرات فولاد اروپا پایان داد.
رئیس کمیسیون اقتصادی اروپا دیروز گفت: اگر تا ساعت 6 بامداد جمعه (8 و 30 دقیقه به وقت تهران) ترامپ اروپا را از تعرفه گذاری مستثنا نکند، این تصمیم اجرا می شود. سیسیلیا مالستروم در مصاحبه با اشپیگل آنلاین افزود: هیچ کس دیگر امید ندارد که ترامپ استثنا کردن اروپا از تعرفه گذاری بر فولاد و آلومینیوم را تمدید کند.
رییس جمهور آمریکا 8 مارس (17 اسفند 96) در جمع کارگران صنایع از اجرای تصمیمش برای وضع تعرفه 25 درصدی بر واردات فولاد و 10 درصدی بر واردات آلومینیوم خبر داد و اول ماه می 2017 (11 اردیبهشت) اروپا را به مدت یک ماه از این تصمیم استثنا کرد. امروز مهلت یک ماهه به سر می رسد و تعرفه گذاری بر واردات فولاد و آلومینیوم آغاز می شود.
­تعرفه گذاری بر فولاد و آلومینیوم اروپا در حالی است ترامپ وعده داده است برای شرکت هایی اروپایی و غیر اروپایی که تحریم های احتمالی بر ضد ایران را نادیده انگارند نیز مجازات هایی در نظر خواهد گرفت، و این یعنی سوء استفاده آمريکا از ظرفيت هاي اقتصادي خود در جهان و تنگنای مضاعف برای تجارت جهانی اتحادیه اروپا. بنابراین اتحاديه اروپا براي حفظ اعتبار و منافع جدي خود چاره اي جز ايستادگي در برابر زیاده خواهی ترامپ ندارد و اين ايستادگي نیز نقطه عطفی در شکست سیطره اقتصادی و سیاسی آمریکا بر جهان است.
مکرون اعلام کرده است: «در مسئله آب و هوایی نیز (دونالد ترامپ) در بی اثر کردن توافق پاریس شکست خورد چرا که ما فورا اقدام کردیم. درباره ایران، ما با جدیت تلاش می کنیم، ما قصد داریم موضعی اروپایی در پیش بگیریم ... برای ایستادگی تلاش می کنیم، نه پرداخت هزینه بی ثباتی. در مسئله تجارت نیز اروپا اقدام خواهد کرد.»
ژان-ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه هم روز پنجشنبه گفت اتحادیه اروپا در زمینه محافظت از شرکت های اروپایی دربرابر تحریم های آمریکا علیه ایران، پیشرفت هایی بدست آورده است؛ ولی هنوز این اقدامات کافی نیستند. لودریان دیروز در گفتگو با شبکه تلویزیونی LCI فرانسه گفت: «ما در یک زمینه پیشرفت داشته ایم و آن اجرای قانون اروپا در سال 1996 است و بر اساس آن ما مدرنیزه شده ایم و به ما این اجازه را می دهد که از شرکت هایمان در برابر فشار آمریکا محافظت کنیم، اما این اقدام هنوز کافی نیست.»
مقام ارشد فرانسوی در ادامه گفت هنوز نیاز است تا مکانیزم مالی جدا از واحد ارزی دلار ایجاد کنیم که به شرکت های اروپایی برای تجارت با ایران کمک کند و در نتیجه تهران بتواند نفت خود را صادر کند.
در وهله نخست چنین به نظر می رسید اختلافات بین اروپا و آمریکا در زمینه برجام تصنعی است ولی تحولات این روز ها در حول تعرفه های آمریکا برای الومینیوم و فولاد اروپا ابعاد جدید
و غیر قابل انکاری از این اختلافات را آشکار کرده است.
گاهی تصور می شود فشار اقتصادی آمریکا بر ضد اروپا برای تحميل خواسته هایش در زمینه برجام است. گاهی نیز تصور می شود اروپا از برجام و برنامه هسته ای ایران به عنوان یک اهرم فشار بر سیاست های بین المللی - اقتصادی و غیراقتصادی - آمریکا بهره برداری می کند، چنانچه روسیه این سیاست را در سال های گذشته در پیش گرفت و بدين ترتيب اشتراک منافع جدي بین تهران و مسکو بوجود آمده است. اما اظهارات مقامات اروپایی در روز های گذشته حاکی از این است که اختلافات بین اروپا و آمریکای ترامپ فراتر از این است و برجام بخشی از اختلافات گسترده بین آنها در زمینه های گوناگون بین المللی است.
رئیس جمهور فرانسه گفت: «فکر می کنم این تصمیم از چند جهت اشتباه بود، اشتباه است چرا که در بدترین حالت به عدم تعادل بین المللی منجر می شود؛ یعنی از طریق خرده فروشی و ایجاد اقتصاد و تجارت ملی. ملی گرایی جنگ است. این همان چیزی است که در دهه سی رخ داد.» وی ضرورت حل همه مسائل مورد مناقشه را با صراحت کامل از طریق نشست آتی گروه هفت در اوایل ژوئن در کانادا خواستار شد. وی همچنین اصلاحات ریشه ای در سازمان تجارت جهانی را خواستار شد.
ژان ایولودریان وزیر خارجه فرانسه، دیروز اقدام آمریکا را برای افزایش تعرفه های واردات فولاد از اروپا، کانادا و مکزیک بی رحمانه و غیرقابل قبول خواند. لودریان در مصاحبه با شبکه خبری ال سی آی فرانسه همچنین اعلام کرد اتحادیه اروپا نیز اقدامات تلافی جویانه برای این تصمیم آمریکا اتخاذ خواهد کرد.
ژان-ایو لودریان حتی در اظهاراتی شدید اللحن گفت: «این قانون قویترهاست اما زندگی مردم و روابط بین الملل قانون قویترها نیست، روابط بین الملل غرب وحشی نیست.» وی در گفتگو با شبکه «ال سی ای» افزود: «متاسفانه آنچه "اول آمریکا" نامیده می شود، آمریکای تنها است.»
این اظهارات شدید اللحن حاکی از این است که اروپا مصمم است که آمریکا را به مسیر خرد جمعی جهانی و پایبندی به تعهدات بین المللی باز گرداند.
با این حال وزیر امور خارجه فرانسه اضافه کرد: «آمریکا با وجود این همچنان هم پیمان است و این انزوا طلبی افراطی که رئیس جمهور ترامپ در پیش گرفته است بالاخره به پایان خواهد رسید.»
لودریان تاکید کرد: «آنها هم پیمان ما هستند چرا که ما با هم علیه تروریسم هستیم، اما درباره اوضاع در کره شمالی و برخی درگیری ها در آفریقا اختلافاتی داریم که آنها را بیان کرده ایم.»
وی افزود: «به وقوع جنگی تجاری تمایلی نداریم.»
برونو لومر وزیر اقتصاد فرانسه هم پنجشنبه گفته بود فرانسه «تحت فشار»، در خصوص تعرفه های گمرکی بر واردات فولاد و آلومینیوم با آمریکا مذاکره نخواهد کرد. وی افزود:« قاطعانه معتقدم این تصمیمی که دولت آمریکا اتخاذ کرده است غیر قابل قبول است ... قابل توجیه نیست و پیامدهای وخیمی بر اقتصاد جهانی خواهد داشت.»
تعرفه های آمریکایی حتی به همگرایی بیشتر اروپا و چین نیز منجر شده است. هایکو ماس وزیر امور خارجه آلمان نیز روز پنجشنبه پس از گفتگو با وانگ یی همتای چینی خود درباره توسل به سیاست حمایت گرایی در تجارت جهانی هشدار داد و اعلام کرد شرکای بین المللی نباید "علاقه ای به بازگرداندن ساعت به عقب در زمینه خط مشی تجاری" داشته باشند. وی اعلام کرد: "به روشنی باید گفت که نباید اجازه داد حمایت گرایی و انزواطلبی در خصوص تجارت آزاد دوباره دست بالا را در تجارت آزاد داشته باشد".

---------------------------------------
عبدالرضا خلیلی