لبنان در آستانه انتخابات پارلمانی

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صداوسيما از بيروت ؛ پارلمان لبنان سرانجام با تاخیری چهار ساله نمایندگان جدید خود را خواهد شناخت ، پارلمانی که به دلیل اختلافات سیاسی و البته اوضاع متشنج منطقه ای چهار سال است که دوره فعالیت خود را تمدید می کند، آخرین دوره انتخابات لبنان در سال 2009 برگزاری شد. 

لبنان همواره به لحاظ سیاسی تاثیر پذیری به سزایی از شرایط منطقه ای و بین المللی داشته است و اوضاع سیاسی در این کشور وقتی روال عادی دارد که بازیگران منطقه ای و بین المللی به توافقی نسبی دست یافته باشند. انتخابات پارلمانی لبنان باید سال 2014 برگزار می شد اما بحران سوریه و اختلاف جریان های سیاسی این کشور بر سر حمایت از نظام سوریه یا انتظار برای ساقط شدن نظام سوریه از سوی دیگر موجب شد تا گروه های سیاسی البته به بهانه عدم توافق بر سر قانون انتخابات برگزاری انتخابات پارلمانی را به تعویق بیاندازند ابتدا برای یک دوره 16 ماهه و سپس این تمدید های مکرر تاکنون استمرار داشته است . در حال حاضر ظاهرا تمامی بازیگران بین المللی و منطقه ای برسر برگزاری انتخابات لبنان به اتفاق نظر رسیده اند البته هریک با هدف خاصی.

نقش قدرتهای منطقه ای و بین المللی عربستان سعودی بعد از شکست های متعدد در بازی های منطقه ای اینبار رویکردی جدید را در فضای سیاسی منطقه ای به ویژه در کشورهای حوزه نفوذ جمهوری اسلامی ایران اتخاذ کرده است، امسال، سال  برگزاری انتخابات در عراق و لبنان است، سعودی ها بعد شکست داعش در سوریه و عراق و گرفتار شدن در باتلاق یمن بعد از چهار سال بمباران این کشور امروز قصد دارند با بکار گرفتن دلارهای نفتی را در چرخه دمکراسی کشورهای منطقه و  با تاثیرگذاری در ارای مردم روند موجود را به سود خود تغییر دهند .

 سعودی ها در لبنان ابتدا تلاش کردند تا از طریق تلاش برای انفجار اوضاع در لبنان و برافروختن جنگ طایفه ای مانع از برگزاری انتخابات شوند تا جایی که برای تحقق این هدف با فراخواندن سعد حریری نخست وزیر این کشور را به ریاض وی را وادار به خواندن متن استعفانامه در برابر دوربین های تلویزیونی کردند استعفایی که "دخالت های ایران" و "کارشکنی حزب الله" در روند اجرایی دولت عامل اصلی ان عنوان شد ، اقدامی برای شعله ور کردن اتش جنگ طایفه ای که عملا نتیجه عکس داد و با تدبیر حزب الله و گروه های سیاسی در قبال ان به عاملی برای انسجام  وحدت ملی لبنانی ها منجر شد. 

حالا سعودی ها همه امکانات خود را برای حمایت از گروه های سیاسی مخالف محور مقاومت متحد کرده اند تا ایجاد ائتلاف های مختلف میان گروه های سیاسی شانس راهیابی نامزدهای همپیمان محور مقاومت را به حداقل برسانند تا با تسخیر کرسی های پارلمانی روند جاری در لبنان را تغییر دهند و در این راه امریکایی ها هم با عربستان همراه هستند و با اعزام رکس تیلرسون وزیر امور خارجه به لبنان رایزنی های گسترده ای را با جریان های سیاسی غربی – عربی انجام داد . برخی اخبار که این روزها منتشر شده است حاکی از نقش پشت پرده سفارت امارات متحده عربی در جریان نمایش استعفای حریری است . برخی اخباری که اخیرا درز کرده حاکی از نقش جعجع رئیس حزب قوات لبنانی برعلیه حریری برای ایجاد جنگ داخلی بعد از استعفای حریری است وقرار بود بعد از سرکوب سران احزاب فردی مخالف حزب الله را جایگزین حریری کنند. 

به نوشته روزنامه الاخبار که از تلگراف های محرمانه سفارتخانه های اردن وامارات در لبنان پرده برداشت حاوی نکاتی است که نشان می دهد سفیر امارات در لبنان علیه حریری پیش از بازداشت وی در عربستان با سمیر جعجع ارتباط داشته است و از وی خواسته شده تا هرچه بیشتر بر حریری فشار بیاورند تا وی استعفای خود راپس نگیرد. این توطئه ظاهرا در اخرین لحظه به دلیل تردید جعجع در همراهی دیگر گروه های همسو دراین کودتا متوقف شد . 

در فضای رسانه ای لبنان چنین مطرح می شود که سياست ‌مداران مرتبط با دولت آمريکا مدعی شده اند نتايج ديدار نيمه فوريه گذشته رکس تيلرسون (وزير خارجه آمريکا) از بيروت در حد انتظارات آمريکا و طرف های منتفع، نبوده است وضعیتی که محافل رسانه ای لبنان از ان به عنوان وضعیت  «نااميدکننده و شکننده» یاد می کنند .

 گفته می شود ميان تمايل آمريکا به حفظ ثبات امنيتي ، سياسي و اقتصادی لبنان و برگزاري انتخابات به موقع مجلس و کاهش نفوذ حزب‌الله و ازمیان بردن اقتدار  ايران در لبنان و منطقه، نوعي گسيختگي واقعي وجود دارد. چراکه پيشبرد هم‌زمان اين دو روند در سياست آمريکا تبعاتی رادر پی خواهد داشت، به عبارتی اقدام براي کاهش نقش و نفوذ حزب‌الله بدون در نظر گرفتن تبعات اين امر برای ثبات داخلي لبنان امکان‌پذير نيست.  

دليل عدم یکپارچگی نگاه مقامات آمريکايي درباره اوضاع لبنان می تواند آن باشد که میان ارزیابی ديدارهای تيلرسون با نگاه به موضوعات منطقه‌اي ، با مأموريت ديويد ساترفيلد که تمرکز آن روی بحران بلوک نفتی لبنان و رژیم اسرائیل بود، پیوستگی لازم بوجود نیامده است.

تحلیگران سیاسی براین باورند که انتخابات آينده عراق، موقعیت رژیم صهیونیستی در معادلات خاورميانه‌اي آمريکا، وضعيت بحرانی سوريه و تمایل آمريکايي‌ها برای اعمال نفوذ مجدد در آن، عناصر کلیدی تحرک برنامه جديد آمريکا به ‌شمار مي‌آيند که ضرورت آن ایجاد روابط مستقيم با کشورهاي مؤثر منطقه و ایجاد بلوک واحد قدرت علیه جمهوری اسلامی ایران باهدف اعمال فشار گسترده در حوزه‌های مختلف در ماه‌های آتی است.

لبنان تحمل فشارهاي آمريکايي و بين‌المللي عليه ايران و عليه حزب‌الله را ندارد و ممطمئنا در چهارچوب سیاست آمریکا در منطقه با چالش های جدی روبرو می شود. ضمن اینکه نباید از این نکته نیز غافل شد که تصميم آمریکا بر عليه نفوذ ايران در منطقه و به خصوص لبنان و سوریه بسیار جدی است و اطلاعات و تحلیل ها نشان از احتمال تغيير بنيادي در نقش ، عملکرد و رفتار آمريکا در سوريه، مي‌دهند.

آرایش انتخاباتی گروه های سیاسی

15 حوزه انتخابی در لبنان وجود دارد که در مجموع 77 لیست در این حوزه ها با هم رقابت می کنند. هر نفر در حوزه ای که رای می دهد تنها می تواند به یک لیست رای دهد.
کرسی های پارلمان لبنان بین طوائف مختلف در این کشور تقسیم شده است و در مجموع نیمی از کرسی ها به طوایف مختلف مسلمان و نیمی دیگر نیز به طوایف مسیحی اختصاص می یابد.
احزاب و گروه های سیاسی نیز که بیشتر آنها تعلقات طایفه ای دارند، بیشتر تمرکز خود را در حوزه هایی گذاشته اند که پایگاه اجتماعی بیشتر دارند.
به عنوان مثال حزب الله و جنبش امل که دو حزب اصلی شیعی هستند و در این انتخابات با هم ائتلاف کرده اند، بیشتر در حوزه های جنوب و شرق لبنان تمرکز کرده اند چرا که تعداد جمعیت شیعه در این مناطق بیشتر است. البته این احزاب در حوزه های دیگر از لیست هایی که نامزدهایشان از نظر سیاسی به آنها نزدیک هستند حمایت می کنند.

مشهورترین تقسیم بندی سیاسی در لبنان که از حدود 13 سال پیش و به دنبال ترور «رفیق الحریری» نخست وزیر ایجاد شد، دو جریان 8 و 14 مارس است. جریان 8 مارس شامل گروه های حامی مقاومت و نزدیک به ایران و سوریه است و 14 مارسی ها نیز عمدتا منتقد مقاومت و نزدیک به عربستان سعودی و آمریکا هستند.

اما این تقسیم بندی الزاما در انتخابات کنونی کاملا رعایت نشده است. در برخی حوزه ها بسیاری از لیست هایی که به نظر در یک جریان قرار دارند با هم رقابت می کنند. به عبارت دیگر تقسیم بندی 8 و 14 مارس رفته رفته رنگ می بازد.

اما بیشتر تحلیلگران معتقدند این انتخابات تغییری فاحش در آرایش سیاسی در لبنان نخواهد داشت.

بسیاری پیش بینی می کنند که ترکیب دولت کنونی به ریاست «سعد الحریری» که بر اساس ائتلاف احزاب مختلف از حزب الله گرفته تا حزب المستقبل شکل گرفت، با اندکی تغییرات حفظ شود. اما پیش بینی های اولیه نتایج انتخابات بر اساس آخرین گزارش های مراکز پژوهشی و نظر سنجی چگونه است؟

بر اساس این گزارش ها، حزب الله و جنبش امل خواهند توانست 26 کرسی از 27 کرسی مورد امکان در پارلمان را بدست آورند و باید به این تعداد نامزدهای مسیحی و سنی مورد حمایت آنها را که در دیگر حوزه ها پیروز می شوند، اضافه کرد.

بر اساس پیش بینی ها حزب مسیحی «جریان ملی آزاد» نزدیک به رئیس جمهوری موفق خواهد شد تا 20 نماینده را روانه مجلس کند. حزب سعد الحریری یعنی المستقبل نیز بین 20 تا 24 کرسی از سراسر لبنان کسب خواهد کرد.

طبق برخی گزارش ها نیز حزب مسیحی «نیروهای لبنانی» به ریاست «سمیر جعجع» 10 کرسی در مجلس را از آن خود خواهد کرد و بدین ترتیب در میان احزاب گوناگون پیشرفت بهتری در کسب کرسی بیشتر نسبت به دوره قبل خواهد داشت.

همچنین حزب «سوری قومی اجتماعی» می تواند 4 نماینده در مجلس داشته باشد و جماعت اسلامی هم حضور خود را در بیروت حفظ خواهد کرد. در حالی که نمایندگان حزب با سابقه «الکتائب» به 2 یا 3 نفر کاهش می یابند.

این پیش بینی ها می گوید، تعداد اعضای فراکسیون «گردهمایی دموکراتیک» یا حزب «سوسیالیست ترقی خواه» به هشت تن خواهد رسید؛ حزب مسیحی «جریان المرده» نیز می تواند 3 کرسی را به دست آورد و 3 نفر هم از لیست «نجیب میقاتی» نخست وزیر پیشین به مجلس راه پیدا خواهند کرد.

به طور کل می توان گفت رقابت های انتخاباتی پیش رو که با قانونی جدید و بر اساس الگوی نسبیت به همراه «رای ترجیحی» برای نخستین بار برگزار خواهد شد، می تواند نقش مهمی را در تعیین حجم بیشتر گروه های سیاسی و مردمی و احزاب داشته باشد و این احتمال وجود دارد که رهبران سیاسی مختلف شروع به سخن گفتن از نواقص و مشکلات آن کنند که این امر در مرحله آینده به تعدیل این قانون منجر خواهد شد.

حالا دوهفته مانده به شانزدهم اردیبهشت زمان برگزاری انتخابات رقابت های انتخاباتی گرم شده و سخنرانی ها و موضع گیری های سیاسی افزایش یافته، اما تصمیم نهایی با رأی دهندگان خواهد بود که چه نام چه افراد و لیست هایی را به صندوق بریزند.

محمدرضا طلاجوران خبرنگار خبرگزاری صداوسیما