بازسازی کتابخانه پارک شهر، قدیمی ترین کتابخانه عمومی تهران

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ از آنجا که یکی از عوامل مهم در استفاده از کتابخانه های عمومی از سوی اعضاء موضوع کیفیت ساختمان و زیرساخت کتابخانه است، بازسازی و شاداب سازی کتابخانه های عمومی همواره یکی از برنامه های اصلی نهاد کتابخانه های عمومی بوده است بنابراین از سال 94 تا پایان پارسال؛ 16 باب کتابخانه بازسازی و شاداب سازی شد.

کتابخانه مرکزی پارک شهر در محوطه پارک شهر، یکی از محله های قدیمی شهر تهران در منطقه 12 واقع شده که به علت قدمت و وسعت خود، همواره یکی از پر مراجعه ترین کتابخانه های عمومی شهر تهران بوده است.

این کتابخانه که از سال 1340 فعالیت خود را در مجموعه پارک شهر آغاز کرده بود در سال1350 به ساختمان فعلی که حدود 50 سال قدمت دارد منتقل شد.

این بنا طی این50 سال تنها با برخی تعمیرات سطحی به ارائه خدمات کتابخانه ای به مراجعه کنندگان می پرداخت، در نهایت در سال های گذشته با مشکلات زیرساختی مختلفی روبرو شد و همواره مورد اعتراض کاربران و اعضا کتابخانه بود، بر این اساس مسئولان نهاد کتابخانه های عمومی کشور برطرف کردن این مشکلات را در دستور کار خود قرار دادند و کار بازسازی و مقاوم سازی این بنا از تیر پارسال آغاز شد.

علی نیکنام مدیر کل کتابخانه های عمومی استان تهران در این باره گفت: به طور طبیعی، طی 5 دهه ای که از عمر این بنا می گذرد، تمام زیرساخت های بنای کتابخانه عمومی پارک شهر اعم از لوله کشی آب، فاضلاب، گاز، سیم کشی برق، تأسیسات سرمایشی و گرمایشی، دچار معایب اساسی شده که این موضوع مشکلات بسیاری را برای اعضای کتابخانه ایجاد کرده بود به طوری که به این نتیجه رسیدیم تا تمهیداتی را برای بهره وری بیشتر و ارائه خدمات مناسب تر به کار بگیریم.

به گفته نیکنام قطع شدن گاه و بی گاه برق، اشکالات سیستم سرمایش و گرمایش، خرابی دیوارها و مشکلات سرویس بهداشتی ساختمان که اعضا مجبور می شدند از سرویس های داخل پارک استفاده کنند، از عمده ترین مشکلات بنای کتابخانه عمومی پارک شهر بود. زیرزمین این بنا نیز در دوره ای که تصمیم به مقاوم سازی گرفته شده بود به دلیل کمبود اعتبارات نیمه کاره رها شده بود و عملاً این قسمت از بنا بی استفاده مانده بود.

وی افزود: با توجه به گشایش اعتباری که از محل دریافت نیم درصد شهرداری ها ایجاد شده بود تصمیم بر آن شد که بعد از 50 سال بر روی این بنا با حفظ اصالت و ارزش تاریخی بنای کتابخانه تعمیرات اساسی انجام شود اما از آنجا که این ساختمان در بافت قدیمی پارک شهر بود، سازمان میراث فرهنگی طی نامه ای با اشاره به ارزش های تاریخی و میراث فرهنگی این بنا، شرایط مقاوم سازی آن را اعلام کرد که اداره کل کتابخانه های عمومی استان تهران براساس بند 2 این نامه برنامه ریزی و اجرای این طرح را در دستور کار خود قرار داد.

مدیرکل کتابخانه های عمومی استان تهران در ادامه به روند اخذ مجوزهای لازم از شهرداری، میراث فرهنگی اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه در بافت فرسوده قرار دارد و جمعیتی که از این کتابخانه استفاده می کنند جمعیت بسیاری خواهند بود، لازم بود تا طراحی های لازم برای میزبانی شایسته از مردم و مراجعه کنندگان صورت گیرد و بحث مقاوم سازی نیز به دقت انجام شود بر این اساس کارشناسان اداره کل عمرانی نهاد به دقت این طرح را بررسی کردند و در نهایت طرح نهایی با شرکت های دارای صلاحیت های لازم به مناقصه گذاشته شد و قرارداد لازم با شرکت برنده مناقصه منعقد و کار بازسازی و مقاوم سازی این بنا از تیر پارسال آغاز شد.

هوتن والی نژاد مدیرکل امور عمرانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور نیز درباره تغییرات ایجاد شده در طراحی جدید کتابخانه پارک شهر گفت: در بازسازی های در حال انجام نمای بیرونی بنا و کاشی های فیروزه ای آن به طور کامل حفظ شده و ستون، تیر و سقف ها نیز تقویت شده اند. در قسمت سقف نیز با حفظ همان شکل گنبدی قبلی، تنها مصالح آجری آن برداشته شد و بتن جایگزین آن شده و هیچ گونه تغییر در شکل ظاهری بنا ایجاد نشده است.

وی یادآور شد: با توجه به ملاحظات سازمان میراث فرهنگی، ما امکان گسترش و افزایش بنا را نداشتیم، بر این اساس در طراحی صورت گرفته سعی کردیم بیشترین بهره برداری از فضای موجود را داشته باشیم و تمام بخش های آن را براساس استانداردهای کتابخانه ای طراحی کنیم. 

در این کتابخانه در طبقه همکف سالن مطالعه و بخشی از مخزن قرار داشت و طبقه زیرزمین هم به دلیل نیمه کاره ماندن عملیات مقاوم سازی در دوره های گذشته، بی استفاده مانده بود. ما بر اساس استانداردهای جدید کتابخانه ای فضای طبقه همکف را به مخزن، بخش کودک و نوجوان، بخش نابینایان و بخش مرجع اختصاص دادیم. همچنین برخی اتاق های تحقیقاتی را نیز در این طبقه قرار دادیم. سرویس بهداشتی نیز به طبقه زیرین منتقل شد و سالن مطالعه با نورپردازی های استاندارد نیز در این بخش قرار گرفت.

والی نژاد ادامه داد: در حال حاضر حجم سالن مطالعه این کتابخانه 150 نفر در هر یک از بخش های آقایان و بانوان است که براساس استانداردهای موجود علاوه بر نورپردازی و تهویه، یک راه خروج اضطراری مجزا برای هر سالن در نظر گرفته شده است. همچنین برای جابجایی افراد در میان طبقات زیرین و همکف نیز علاوه بر پله، آسانسور نیز در نظر گرفته شده است. به منظور ارتقای سیستم موتورخانه و تأسیسات برای کارایی بیشتر و مصرف انرژی کمتر، تأسیسات و دستگاه های جدید و به روز در نظر گرفته شده است.

وی درباره معماری داخلی این کتابخانه نیز توضیح داد: به لحاظ معماری تمام نمای دیوارها با آجر و سقف های داخلی کتابخانه با چوب طراحی شده تا با فضای قدیمی و میراث فرهنگی مجموعه همخوانی داشته باشد و کف کتابخانه به صورت موکت در نظر گرفتیم تا فضای گرمی را برای مطالعه کنندگان ایجاد کند.

براساس اعلام مدیر کل امور عمرانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور تا پیش از این 10 تیر تاریخ پایان طرح در نظر گرفته شده بود که با توجه به تأخیرات در بحث تحویل طرح، برخی مشکلات در روند صدور مجوزهای لازم و محدودیت های موجود برای تردد و فعالیت در مجموعه پارک شهر، امید است که این کتابخانه ظرف چند ماه آینده به بهره برداری برسد.